چگونه مرور نوشتارها را انجام دهیم؟

مرور نوشتارها یا بررسی متون (literature review) فعالیتی فکری و تحلیلی است که طی آن پژوهشگر؛ متون و آثار موجود در زمینه پژوهش خود را شناسایی می کند تا در راستای پژوهش خود از آنها استفاده کند. مرور نوشتارها خلاصه ی پژوهش های پیشین نیست؛ بلکه مطالعه ای است که ضمن خلاصه کردن پژوهش های پیشین؛ آن را ارزیابی و ارتباط آنها را با یکدیگر و با پژوهش در دست انجام مشخص می کند. توانایی شناسایی، بازیابی، مرور، تحلیل و نوشتن از جایگاه مهمی در تدوین پیشینه است.

هدف از مرور نوشتارها و پیشینه پژوهش

هدف از مرور نوشتارها این است تا مشخص کنید چه آثاری؛ توسط چه کسانی؛ با چه هدف هایی؛ با چه روش هایی؛ با چه یافته هایی در زمینه مورد توجه پژوهشگر نوشته شده اند و چه زمینه هایی برای انجام پژوهش های بیشتر وجود دارد.

اهمیت نوشتارها و پیشینه پژوهش

با توجه به نظر صاحب نظران مختلف اهمیت از مرور نوشتارها (جیکوبز و رضویه ۱۳۸۰، سرمدبازرگان و حجازی، 1376، حری، 1380 و …) شامل موارد زیر است:

• اجتناب از دوباره کاری و تکرار و صرف هزینه
• شناسایی زمینه های خالی تحقیق
• تعریف مساله و  مشخص کردن محدوده تحقیق
• شناسایی آثار مطرح؛ نویسندگان و پژوهشگران معتبر و کلیدی در موضوع مورد نظر
• شناسایی نظریه ها؛ فرضیه ها و مباحث عمده در زمینه موضوع مورد پژوهش
• شناسایی روش ها و ابزارهای اندازه گیری (روش پژوهش)
• روشن ساختن نکته ها و یافته های متضاد تحقیقات قبلی در یک حوزه تخصصی
• توانا ساختن پژوهشگر در تفسیر نتایج تحقیقات
• بالا بردن میزان دانش خود در حوزه موضوعی موردنظر
• آگاه ساختن خواننده از چگونگی تحقیقات جاری

تحقق هدف های هر پژوهش به میزان زیادی به کیفیت پیشینه ی پژوهش بستگی دارد.

انواع مرور نوشتارها و پیشینه پژوهش

برای مرور نوشتارها می توانید یکی از سه رویکرد زیر را با توجه به هدف خود انتخاذ کنید:

با رویکرد توصیفی

شناسایی و توصیف آنچه که در رابطه با موضوع مورد نظر نگاشته  یا تحقیق شده است. توصیف پژوهش ها شامل زمینه ی موضوعی؛ جامعه پژوهش؛ روش تحقیق؛ و یافته های تحقیق .خواهد بود.

با رویکرد تحلیلی

مرور تحلیلی با دیدگاه عملی تر و روشمندتر به بررسی متون و پژوهش های مورد نظر می پردازد.

هدف این رویکرد شناسایی دقیق تر موضوع و آگاهی از برخی از جنبه های آنها به منظور استفاده در پژوهش در دست انجام است. روش مند بودن بدین معنی است که: 

• تحلیل ها بر اساس نظم خاصی (موضوعی، مکانی: پیشینه در ایران، پیشینه در خارج)
• بیان جزئیات بیشتر از هر پژوهش
• مقایسه پژوهش ها از دیدگاه های مختلف
• بیان وجوه تشابه و تفاوت آنها

با رویکرد انتقادی

این رویکرد مکمل رویکرد تحلیلی است و به بررسی نقاط قوت و ضعف هر یک از آثار می پردازد. این رویکرد مشخص می کند که:

• آیا روش پژوهش، جامعه ی آماری، و نیز ابزار گردآوری اطلاعات با سوال های تدوین شده همخوانی دارد؟
• آیا یافته ها بر اساس تجزیه و وتحلیل درست است؟
• آیا در پژوهش های مورد بررسی؛ سوگیری خاصی اعمال نشده است؟
• آیا می توان روش مورد استفاده و نتایج آن پژوهش ها را تعمیم داد؟

چارچوب و مراحل تدوین مرور نوشتاری

مرحله اول: مشخص ساختن گستره مطالعه : تعیین گستره، حجم و عمق مرور

مرحله دوم: شناسایی و جایابی منابع

• شناسایی و مراجعه به منابع اطلاعات
• مراجعه به منابع مقدماتی،
• مراجعه به پایگاه های اطلاعاتی (Finite element and “literature review)،
• مراجعه به فهرست کتابخانه ها،
• مراجعه به موتورهای کاوش
• مراجعه به سایت انجمن های علمی،
• پایان نامه ها،
• مقالات، طرح های پژوهشی و …

مرحله سوم: مطالعه و تحلیل منابع

 ابتدا مطالعه چکیده به شکل هدفمند (نوع وروش پژوهش، جامعه پژوهش، ابزار گردآوری اطلاعات، یافته ها و نتایج) و بعد از آن بررسی کل مقاله

مرحله چهارم: یادداشت برداری از مطالب مطالعه شده

• تنظیم یادداشت ها بر اساس یک شیوه و منطق مشخص،
• دقت در یادداشت برداری ،
• انواع نقل قول،
• ثبت اطلاعات کتابشناختی

مرحله پنجم: مشخص ساختن ساختار مرور نوشتارها وپیشینه پژوهش

دسته بندی براساس موضوع، زمان، مکان

مرحله ششم: نگارش مرور پیشینه با استفاده از سبک نگارش

رعایت اصول نگارش،  استفاده از زبان و سبک نگارش

مرحله هفتم: بازنگری در متن تدوین شده

بازنگری نتایج براساس اهداف

مرحله هشتم: تدوین منابع و مآخد

تدوین براساس یک شیوه استاندارد

ساختار و محتوای پیشینه

پیشینه پژوهش باید در قالب یک ساختار متناسب با محتوای پایان نامه یا طرح پژوهشی ارائه شود تا پژوهشگر بتواند حاصل کار خود را بدرستی در آن ساختار بیان کند. این ساختار شامل:

• مقدمه :این مقدمه باید تصویری کلی از موضوع پژوهش، اهمیت آن و سپس وضعیت کلی نوشتارها و پژوهش های انجام شده در آن موضوع در حد یک یا دو بند ارائه شود.
• بدنه اصلی
• استنتاج پایانی از مرور نوشتارها: وضعیت کلی پژوهش های موردبحث و یافته های مهم آنها در یک یا دو بند.
• در مقاله بسته به مجله هدف بررسی متون در مقدمه یا در بخش جداگانه ای (Reviews، Literature Review، Related Works) قرار می گیرد و در پایان نامه یا طرح پژوهشی فصل جداگانه به بررسی متون اختصاص می یابد.

اشتباهات معمول در تدوین پیشینه ی پژوهش

• تلاش برای مطالعه همه چیز
• مطالعه بدون نوشتن
• عدم یادداشت برداری بلادرنگ اندیشه های خود
• ننوشتن اطلاعات کتابشناختی منابع و مآخد مورد استفاده
• عدم تهیه رئوس مطالب گزارش پژوهش در اولین گام ها

مثال

[1Several studies have been carried out to identify the root causes of poor performance in construction projects]. [2For example, Meng (2011) found that the deterioration of the relationship between project parties may increase the likelihood of poor performance. His results reveal that time delays, cost overruns, and quality defects are the main reasons of this shortcoming. Mansur et al. (2008) by focusing on the level of knowledge transferring implementation, relationship and benefits identified that all earthwork-contracting firms have implemented knowledge transferring. Ali and Rahmat (2010) stated that functionality and client’s satisfaction are two of the most important criteria for measuring construction project performance. According to Long et al. (2008) poor project management assistance contributes to the problem of cost overrun in construction projects]. [3However, few studies have addressed the influence of supply chain management on project performance]. [4Poor performance, such as time delays and budget overruns, are not unusual in construction projects (Lo et al., 2006). Identifying the reasons behind these troubles has drawn the attention of construction practitioners and researchers to these topics. For example, Mansfield et al. (1994) identified four crucial indicators leading to project delays and budget overruns. The study by Kaming et al. (1997) showed that the main factors causing project delay are design changes, poor labor productivity, inadequate planning, and resource shortages. Assaf and Al-Hejji (2006) grouped delay factors into different categories including project-related, client-related, design-related, and contractor-related]. [5 in spite of all the above-mentioned studies, there is a lack of systematic investigation on the influence of supply chain management and its relationship with project performance. Because most of the studies have paid attention to the influence of the supply chain on one particular part of project performance and cannot be used widely. For example, the influence of mutual objective setting on project performance was studied by Swan and Khalfan (2007) that only investigated the projects from a public sector perspective].

1. مرور پژوهش‌ها
2.  استناد به پژوهش‌ها
3.  اثبات خلاء و دليل براي انجام پژوهش جاري
4.  استناد و بررسي آثار پژوهشي
5.  اثبات خلاء پژوهشي با انجام مقایسه‌ای كه مطالعه جاري را توجيه نمايد.