هر پژوهشی با هدف پر کردن یک خلاء در دانش انجام می‌شود. خلاء پژوهشی (شکاف پژوهشی) عبارت است از کمبود یا نبود اطلاعات، دانش، یا دیدگاهی است که در یک حوزه خاص وجود دارد. این خلاء ممکن است به دلیل محدودیت‌های موجود در پژوهش‌های قبلی، تغییرات در روش‌ها و فناوری‌ها، یا حتی نیازهای نوظهور جامعه و علوم باشد. خلاءهای پژوهشی را می‌توان به انواع مختلفی دسته‌بندی کرد. اینفوگراف زیر، انواع خلاءهای پژوهشی به همراه تعریف آنها را نشان می‌دهد.
همواره یکی از مهمترین چالش‌های پیش‌روی علاقه‌مندان به فعالیت‌های پژوهشی، یافتن فهرستی از موضوعات مطرح در یک شاخه علمی و انتخاب یکی از این موضوعات برای پژوهش بیشتر است. در صورتی که طرح تحقیقاتی پیرامون یک موضوع معین یا به سفارش یک سازمان باشد، گام اول یعنی «انتخاب موضوع» برداشته شده است. در غیر این صورت، لازم است پیش از هر اقدامی، موضوع موردنظر انتخاب و پژوهش‌های پیشین در آن موضوع مورد بررسی قرار گیرد. انتخاب یک موضوع مناسب برای پژوهش در یک رشته از علوم، مستلزم آشنایی با «مبانی مفهومی»، «نظریه های علمی تشکیل دهنده آن رشته» و همچنین «شناسایی آخرین پیشرفت های آن علم» است.
آیا انتخاب موضوع مناسب برای پایان‌نامه یا پروژه پژوهشی برای شما چالش‌برانگیز است؟
در این مقاله، شما را با یک فرایند هفت‌مرحله‌ای آشنا می‌کنم تا به شما در انتخاب موضوع پژوهش کمک کند. علاوه بر این، دو ابزار رایگان هوش مصنوعی را در انتهای این مقاله معرفی می‌کنم تا به شما در ایجاد و پیشنهاد موضوع‌ها و فرضیه‌های پژوهش کمک کند. بریم شروع کنیم…
موضوعی را شناسایی کنید که با علایق شما همسو باشد. این کار باعث می‌شود که فرایند پژوهش برای شما جذاب‌تر شود و منجر به کارهای خلاقانه‌تر و پرشورتر شود. ایده‌های خود را بنویسید. با یک نقشه ذهنی، موضوع اصلی و موضوع‌های فرعی و مرتبط آن را تعیین کنید. می‌توانید نقشه ذهنی خود را روی کاغذ بیاورید یا از نرم‌افزارهای مربوط به ترسیم نقشه ذهنی استفاده کنید (برای مثال نرم‌افزار XMind).
به‌عنوان یک پژوهشگر، درک دامنه پژوهشتان بسیار مهم است. این دامنه شامل توجه به امکانات و منابع در دسترس، توجه به زمان پژوهش، هدف و عمق پژوهش است.
موضوعات بالقوه را طوفان فکری کنید و آنها را با دوستان، اساتید یا در جامعه تخصصی که عضو آن هستید به بحث بگذارید. این می‌تواند بازخورد ارزشمندی را ارائه دهد و جرقه ایده‌های جدیدی را ایجاد کند.
برای امکان‌سنجی موضوع خود یک جستجوی اولیه انجام دهید. این شامل جستجوی کلیدواژه‌های مهم پژوهشتان در پایگاه‌های اطلاعاتی دانشگاهی و مطالعه متون رشته‌تان است. با این جستجو متوجه می‌شوید آیا موضوع شما دارای پیشینه‌ای است یا خیر؟ و پژوهش‌های گذشته از چه دریچه‌ای و با چه روشی به مسئله شما پرداخته‌اند.
با جستجوی اولیه‌ای که انجام دادید، می‌توانید بر جنبه خاص موضوع خود تمرکز کنید و محدوده آن را مشخص‌تر و روشن‌تر کنید. برای مثال توجه به دیدگاه‌های مختلف، یا تمرکز بر یک دوره زمانی خاص، موقعیت جغرافیایی، فرهنگ، فرد یا گروه خاص.
ممکن است مدتی زیادی طول بکشد تا یک موضوع پژوهش جدید پیدا کنید که به آن علاقه دارید. تسلیم نشوید به جستجو ادامه دهید و به یادگیری ادامه دهید.
اکنون می‌توانید از هوش مصنوعی برای یافتن ایده‌های موضوعی استفاده کنید.
یکی از ابزارهای رایگان هوش مصنوعی که به شما امکان می‌دهد این کار را انجام دهید، بینگ چت است. PDF هر مقاله را آپلود کنید و از هوش مصنوعی بخواهید بخش هدف و محدودیت‌ها را بخواند. ممکن است بتوانید ایده‌هایی به دست بیاورید.
یکی دیگر از ابزارهای رایگان هوش مصنوعی که می‌تواند به شما در یافتن موضوعات و ایجاد فرضیه کمک کند، InsightAI نام دارد. InsightAI به پایگاه‌های اصلی جستجوی پیشینه و ادبیات موضوع وصل است و می‌تواند چندین مقاله را بخواند و به شما در ایده‌پردازی کمک کند.
به یاد داشته باشید، به‌عنوان یک پژوهشگر، انعطاف‌پذیری و سازگاری عنصر کلیدی است. موضوع شما ممکن است با مطالعه بیشتر و جستجو تکامل یابد و این بخشی عادی از فرایند پژوهش است.
امیدوارم این راهنما مفید بوده باشد.
سوال یا پرسش پژوهش یکی از مهمترین قسمت های یک طرح تحقیقاتی، رساله یا پایان نامه است. قبل از شروع کار، لازم است زمانی را برای ارزیابی و تعریف سوالات پژوهش خود صرف کنید. این مقاله کمک می کند این مفهوم برای شما روشن تر شود و بتوانید براساس مساله پژوهشی خود، سوال پژوهش را تدوین کنید.
فرضیه گزاره ای است که با پژوهش علمی قابل آزمون است. اگر می خواهید رابطه ای بین دو یا چند متغیر را آزمایش کنید، لازم است قبل از شروع آزمایش یا جمع آوری داده ها، فرضیه هایی بنویسید. همه پژوهش ها، همیشه حاوی فرضیه نیستند. برای مثال پژوهش های کیفی فرضیه ندارند و امکان ارائه فرضیه منتفی است، بلکه براساس پرسش های پژوهشی کلی بیان می شود.
در پژوهش‌هایی که برای کشف روابط بین پدیده‌ها یا تبیین و علت‌یابی پدیده‌هاست فرضیه لازم است؛ البته به این شرط که مسئله از پیشینه مطالعاتی و ادبیات تحقیق برخوردار باشد که بتوان براساس پیشینه، حدس علمی بزنیم.
در این فیلم آموزشی به این موضوع پرداخته ام.
مساله شکاف دانشی و وضعیت نامطلوب در موضوع موردنظر است. در این فیلم آموزشی به گام های شناسایی و تعریف مساله خواهم پرداخت.
اطلاع‌یاری محملی است برای آموزش سواد اطلاعاتی و مهارت‌های پژوهشگری. هدف و رسالت اطلاع‌یاری تسهیل‌گری است و مجهز کردن شما به سلاح سواد اطلاعاتی و پژوهشگری است. تلاش می‌شود خدمتی مستمر در راستای کسب اطلاعات باکیفیت و پاسخ به نیازهای اطلاعاتی شما فراهم شود.
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
