نوشته‌ها

تعریف استایل در نرمافزار مایکروسافت ورد

تعریف استایل در ورد به معنی صفحه آرایی حرفه ای است. تعریف فونت، اندازه، رنگ، فاصله، جهت کلمه، و ….

دلایل داشتن استایل

  • صرفه جویی در وقت
  • داشتن سند حرفه ای و تمیز
  • ساده شدن ویرایش
  • افزایش سرعت کار
  • کمک به ایجاد سریع فهرست مطالب
  • ناوبری سریع
  • کم شدن حجم سند

در ادامه نحوه تعریف استایل را در قالب فیلم ارائه می شود. 

Loading

اورکید ابزار ایجاد پروفایل پژوهشی: فیلم آموزشی

Loading

چگونه مطالعه موثری داشته باشیم: بیان ده تکنیک

آیا مطمئنید روشی که در حال حاضر کتاب یا جزوه درسی خود را  مطالعه می کنید، از آنها چیزی در ذهنتان باقی می ماند؟ یا دچار استرس می شوید، زیرا نمی توانید در مدت زمان کوتاهی، انبوهی از اطلاعات را بخاطر بسپارید؟

آگاهی، شناخت و استفاده از “روش های مدیریت زمان و مطالعه موثر” به شما کمک می کند، بیشترین اطلاعات را در حافظه خود نگهدارید. می توانید با اتخاذ یک راهبرد جدید و استفاده از تکنیک های مطالعه، مطالعه موثرتری داشته باشید. در  ادامه قصد دارم، تعدادی از این تکنیک ها را با شما به اشتراک بذارم. امید است از این تکنیک ها برای مطالعه موثر استفاده کنید.  قبل از مطالعه  شرایط زیر را برای خود ایجاد کنید. 

فوت و فن‏ قبل از مطالعه موثر

اول، باید شرایط لازم را در بدن و محیط خارجی خود ایجاد کنید تا مطالب را موثرتر یاد بگیرید و حفظ کنید.

خوب بخوابید: یک مطالعه اخیر نشان داد که بین نمرات و میزان خواب دانشجویان رابطه مثبت وجود دارد. با این حال، این فقط به معنای داشتن 8 ساعت کامل خواب قبل از یک آزمون بزرگ نیست. موضوع مهمتر و حتی بیشتر ، خواب کافی داشتن برای چند شب قبل از انجام بخش عمده مطالعه است.

محیط مطالعه خود را تغییر دهید: مطالعات نشان می دهد تغییر محیط مطالعه می تواند عملکرد بخاطرآوری را افزایش دهد. به جای اینکه هر روز در خانه مطالعه کنید، هر هفته یک مکان جدید را امتحان کنید یا به کتابخانه بروید. تغییر در مناظر می تواند حافظه و سطح تمرکز شما را بهبود بخشد.

محیطی که مطالعه می کنید را از یاد نبرید: اگر در خانه یا کتابخانه یا کافه ای فضای خوبی دارید که مطمئنید مکان و شرایط خوبی برای شماست، منطقی است که وقتی تحت فشارید، این شرایط و محیط از یاد نبرید.

به موسیقی آرام بخش گوش دهید: می توانید هر موسیقی را که دوست دارید گوش دهید، اما بسیاری معتقدند که موسیقی های کلاسیک و بدون کلام، شرایط خوبی را برای مطالعه ایجاد می کنند و می تواند به تمرکز شما کمک کنند. آهنگ های دارای متن می توانند باعث حواس پرتی شوند.

عوامل حواس پرتی را از بین ببرید: با خاموش کردن تلفن و هرگونه صدای پس زمینه آزاردهنده مانند تلویزیون یا رادیو، حواس پرتی را از بین ببرید. با خود عهد و پیمان ببندید تا اتمام مطالعه، از بررسی شبکه های اجتماعی خودداری می کنید.

از میان وعده غذایی سالم استفاده کنید: قهوه و آب نبات باعث سرحالیه موقتی شما می شود و مشکل قند خون ایجاد می کند. برای انرژی بهتر و پایدارتر، میان وعده های سالم مانند نان و پنیر، خرما، سیب، کشمش، مویز یا آجیل را امتحان کنید.

در زیر ده  تکنیک مطالعه موثر و رهنمودهایی که کارساز هستند، بیان می شود. 

1) روش پس خیم یا SQ3R

روش SQ3R یا پس خیم یک روش درک مطلب است که به افراد کمک می کند تا نکات و مفاهیم مهم را شناسایی کرده و مباحث کتاب یا جزوه خود راحفظ کنند. SQ3R (یا SQRRR) مخفف پنج مرحله از فرآیند درک مطلب است. این روش را برای مطالعه ای کارآمدتر و موثرتر امتحان کنید:

  • پیش مطالعه یا بررسی (Survey): به جای خواندن کل کتاب، ابتدا با مرور فصل اول و یادداشت برداری عنوان، عنوان فرعی، تصاویر یا سایر ویژگی های برجسته مانند نمودارها شروع کنید.
  • سوال (Question): سوال هایی حول و حوش محتوای فصل تنظیم کنید، مانند: این فصل درباره چیست؟ از قبل در مورد این موضوع چه می دانم؟
  • خواندن (Read): خواندن تمام فصل را شروع کنید و به دنبال پاسخ سوالاتی که تنظیم کردید، باشید.
  • یادآوری (Recite): بعد از خواندن بخشی، آنچه را که خواندید را با کلمات و بیان خود خلاصه کنید. سعی کنید نکات اصلی را به خاطر بیاورید و شناسایی کنید و به سوالات مرحله دوم پاسخ دهید.
  • مرور (Review): بعد از اتمام فصل، مهم است که مطالب را مرور کنید تا به طور کامل بفهمید. خود را با سوالاتی که نوشتید امتحان کنید و هر بخشی را که لازم است دوباره بخوانید.

2) تمرین بازیابی (Retrieval Practice)

تمرین بازیابی بر اساس مفهوم به خاطرآوری در زمان بعدی و بازیابی اطلاعات از حافظه بلندمدت است. به عبارتی به آن یادگیری مفهومی می گویند. اطلاعات با استفاده از یک علامت یا نشانه یا اطلاعات در حافظه کدگذاری و  بازیابی می شوند. این علائم می تواند یک سوال، تجربه، یا کلمه سازی ها از متن باشد.

یادآوری پاسخ سوال، یادگیری را بیش از جستجوی پاسخ در کتاب درسی یا مطالعه مجدد کتاب افزایش می دهد. اگر تمرین بازیابی کنید، احتمالاً بعداً اطلاعات را به یاد می آورید. در زیر چند روش وجود دارد که می توانید فرآیند بازیابی را در روال مطالعه خود پیاده سازی کنید.

  • استفاده از آزمون های تمرینی: بدون اینکه نگاهی به کتاب و یادداشت های خود بیاندازید، از آزمون های تمرینی یا سوالات برای آزمودن خود استفاده کنید.
  • سوالات را خود بسازید: معلم خود باشید و سوالاتی را که فکر می کنید در آزمون ممکن است بیاید خود بسازید. اگر در یک گروه مطالعاتی هستید، دیگران را به انجام همین کار تشویق کنید و سوالات را با هم مبادله کنید.
  • از فلش کارت استفاده کنید: مرتبا فلش کارت درست کنید، مطمئن شوید که روش بازیابی را تمرین می کنید. به جای اینکه کارت را زود برگردانید، جواب را بخاطر آورید و سپس کارت را برگردانید.

چالش شبکه تمرین بازیابی: سوالات را بر اساس محتوای دروس خود بنویسید.

3) تمرین در فاصله زمانی  (Spaced Practice)

تمرین در فاصله زمانی (که به آن “تمرین توزیع شده” نیز گفته می شود) فرد را ترغیب می کند به جای اینکه با عجله در شب قبل از امتحان آمده شود، برای مدت طولانی تری مطالعه کنند.  وقتی مغز چیزی را فراموش می کند، برای یادآوری اطلاعات بیشتر کار می کند. فاصله گرفتن از مطالعه به ذهن شما این امکان را می دهد تا بین ایده ها ارتباط برقرار کرده و دانش و اطلاعات را به راحتی فراخوانی کنید.

برای امتحان این روش ، مطالب خود را در فواصل زمانی مشابه با برنامه زیر مرور کنید:

روز اول: مطالب را در کلاس بیاموزید.

روز دوم:  مرور مجدد و بررسی

روز سوم: مرور مجدد و مرور

پس از یک هفته: دوباره بررسی و مرور کنید.

پس از دو هفته: دوباره بررسی و مرور کنید.

مهم است که برنامه ریزی را زود و به موقع شروع کنید. در ابتدای هر ترم، در هر روز مدتی را فقط برای مطالعه و بررسی مطالب در نظر بگیرید. حتی اگر امتحانات شما، در ماه های آینده باشد، این به شما کمک می کند تا خود را مسئول بدانید.

4) روش پس ختام یا PQ4R 

این روش یک رویکرد فعال برای یادگیری است که به خاطر سپاری و درک مطلب را بهبود می بخشد. مشابه روش  SQ3R بالا، PQ4R مخفف شش گام در یک فرایند است.

  • پیش مطالعه Preview : پیش از شروع مطالعه، اطلاعات را بررسی کنید تا از موضوع مورد نظر مطلع شوید. مطالب را سطحی بررسی کنید و فقط عناوین، زیرعنوان ها و بخش های هایلایت شده را بخوانید.
  • سوال Question : از خود سوالاتی در رابطه با این موضوع بپرسید، مانند این که، من انتظار دارم چه چیزی یاد بگیرم؟ من از قبل در مورد این موضوع چه می دانم؟
  • خواندن Read : اطلاعات یک بخش را به یک باره بخوانید و سعی کنید پاسخ سوالات خود را شناسایی کنید.
  • تأمل Reflect : آیا به همه سوالات خود پاسخ داده اید؟ در غیر این صورت، برگردید و ببینید آیا می توانید جواب را پیدا کنید.
  • یادآوری Recite: با بیان خودتان، خلاصه ای از مطالبی را که خواندید را بیان و یادداشت برداری کنید.
  • مرور Review: یک بار دیگر به مطالب نگاه کنید و به سوالاتی که هنوز به آنها پاسخ ندادید پاسخ دهید.

5) تکنیک فاینمن (Feynman)

ریچارد فاینمن، یکی از تاثیرگذارترین فیزیکدان‌های آمریکایی و برنده جایزه نوبل است، اما در زمان حیاتش او را به عنوان معلمی نمونه هم می‌شناختند. او قادر بود مطالب سخت و دشوار را به ساده‌ترین و قابل درک‌ترین شکل ممکن بیان کند. امروزه روش آموزش او را به نام تکنیک فاینمن می‌شناسند که یکی از تکنیک‌های قوی یادگیری است. به طور کلی، این تکنیک به معنی ارائه یک مفهوم با زبانی ساده و قابل درک و مختصر است. تکنیک فاینمن یک روش کارآمد برای یادگیری سریع یک مفهوم با زبانی ساده و روشن است.

این تکنیک بر اساس این ایده است: “اگر می خواهید چیزی را به خوبی درک کنید، سعی کنید آن را به سادگی و روشن توضیح دهید.” معنای آن این است که، تلاش برای توضیح یک مفهوم به زبان خودمان، موجب می شود سریعتر مطالب درک کنیم.

با تکنیک فاینمن به راحتی متوجه می‌شوید که تا چه حد مطالب را درست فهمیده‌اید. در واقع اگر کامل متوجه مطلب شده باشید، می‌توانید به شکلی ساده آن را به زبان بیاورید، و هرقسمتی که نتوانستید مفهوم را روشن و واضح برسانید، معلوم خواهد شد که در آن بخش از مطلب دچار مشکل هستید. این تکنیک در عین سادگی، سریع و اثرگذار است و یادگیری‌تان را هدفمند می‌کند.

چگونه کار می کند:

  • موضوع یا مفهومی را که در حال مطالعه آن هستید در بالای یک برگه بنویسید.
  • سپس، مطلب را با زبان خودتان توضیح دهید، با این تصور که به شخص دیگری آموزش می دهید. مثال بیاورید و به کاربرد مطلب اشاره کنید.
  • آنچه را که نوشتید مرور کنید و با توجه به منبع اصلی تشخیص دهید در چه زمینه‌هایی هیج اطلاعاتی نداشتید یا توضیحاتتان به اندازه کافی واضح نبود. پس از شناسایی آنها، به یادداشت ها یا منبع اصلی برگردید و پاسخ صحیح را بیابید.
  • سرانجام، هرجا که اصطلاحات فنی یا دشوار زیادی به کار بردید، سعی کنید آن را به زبان ساده تری تغییر دهید. توضیحتان باید در حدی باشد که فردی بدون سطح علمی فعلی شما، بتواند متوجه موضوع شود.

یک راهکار نهایی برای پیاده سازی هرچه بهتر تکنیک فاینمن، کودکانه فکر کردن است. یکی از بارزترین اخلاقیات کودکان، دائما “چرا؟” گفتن است. پس تصور کنید مطلب را برای کودکی شرح می‌دهید. بزرگ‌ترها معمولا به معلومات سطحی رضایت می‌دهند، ولی کودکان طبیعت کنجکاوتری دارند. آنان به سرعت سردرگمی خود را به زبان می‌آورند.

پس تا جایی که وقت و حوصله‌تان اجازه می‌دهد “چرا” بپرسید. چرا این فرمول درست است؟ چرا این تحلیل به چنین مفهومی می‌انجامد؟ با جواب این “چرا”هاست که متوجه می‌شوید واقعا چقدر مطالب را متوجه شده‌اید. نکته مورد توجه داشتن ذهنیت “کودکانه و کنجکاو” است. باید بتوانید تا جای ممکن مفهوم را واضح و کامل برسانید(https://sabketo.com/feynman-technique/).

6) جعبه لایتنر (Leitner)

جعبه لایتنر یک تکنیک یادگیری مبتنی بر فلش کارت است. جعبه لایتنر یک جعبه پنج خانه است که برای یادگیری استفاده می‌شود. لایتنر در واقع روش علمی به یاد سپردن است که بر مبنای آن آموخته‌ها از حافظه کوتاه‌مدت به حافظه بلند مدت منتقل می‌شوند. جعبه لایتنر جعبه‌ای ۶ در ۳۰ سانتیمتری ست که ۵ خانه دارد که اندازه هر یک از آن‌ها بر اساس منحنی فراموشی دو برابر قبلی‌ست، به صورتی که خانه شماره یک، ۱ واحد، خانه شماره دو، ۲ واحد، خانه شماره سه، ۴ واحد، خانه شماره چهار، ۸ واحد و خانه شماره پنج، ۱۶واحد است. می‌توانید آن را بسازید، یا خریداری کنید.

هر خانه اصلی با تعدادی «واسط» یا «جداکننده» به قسمت‌های کوچک‌تری تقسیم می‌شود. پس خانه دوم، سوم، چهارم و پنجم، باید به ترتیب به دو، چهار، هشت و شانزده قسمت تقسیم شوند. فلش‌کارت‌ها برگه‌های کوچکی اند که در یک طرف آن‌ها سؤال (لغت) و در طرف دیگرشان جواب نوشته می‌شوند.

در اين سيستم، براي يادگيري يك موضوع از يك ورق كوچك كاغذ كه فلش‌كارت (Flash card) نام دارد استفاده مي‌شود. هر مطلبي كه مي‌خواهيم به خاطر بسپاريم، در دو روي اين برگه به صورت سؤال و جواب، لغت و معني، مسأله و راه حل، و … مي‌نويسم. به اين ترتيب كه شما با ديدن يك برگه سعي مي‌كنيد پاسخ آن را به ياد آوريد. اگر موفق شديد، فلش‌كارت به گروه (خانه) بعدي منتقل مي‌شود. اما اگر موفق نشديد پاسخ پشت كارت را به ياد آوريد، آن كارت را به اولين گروه (خانه) بازمي‌گردانيد.

هرچه در گروه‌ها (خانه‌ها) به جلو مي‌رويد، فواصل زماني مرور كارت‌ها بيش‌تر مي‌شود. اين موضوع بسيار ساده اتفاق مي‌افتد: كارت‌هاي خانه‌ي اول هر روز مرور مي‌شود؛ كارت‌هاي خانه‌ي دوم هر دو روز، كارت‌هاي خانه‌ي سوم هر چهار روز، كارت‌هاي خانه‌ي چهارم هر هشت روز، و كارت‌هاي خانه‌ي پنجم هر 16 روز يك‌بار مرور مي‌شود. بدين ترتيب سيستم لايتنر (جعبه‌ي لايتنر) مشكل دسته‌بندي كارت‌ها و زمان‌بندي مرور آن‌ها را حل مي‌نمايد. البته تعداد خانه‌ها و فواصل زماني مرورها قابل تغيير است.

هر روز – جعبه 1

هر دو روز – جعبه 2

هر چهار روز – جعبه 3

هر نه روز – جعبه 4

هر 14 روز – جعبه 5

امتياز آشكار اين روش آن است كه تمركز شما بر روي كارت‌هاي مشكل‌تري خواهد بود كه در خانه‌هاي اول قرار دارند، چرا كه با فاصله‌ي زماني كوتاه‌تري مرور مي‌شوند. در عوض مطالبي كه بهتر آموخته شده‌اند و بنابراين به تدريج در خانه‌هاي بعدي قرار گرفته‌اند ديرتر مرور خواهند شد. بدين ترتيب زمان صرف شده براي يادگيري، بهينه خواهد شد. برای این سیستم نرم‌افزار لايتنر هم طراحی شده است.

7)  کدگذاری با رنگ

یادداشت های نامرتب می تواند یادآوری نکات مهم یک سخنرانی را دشوار کند. نوشتن به صورت رنگی روشی پویا برای سازماندهی اطلاعاتی است که یاد می گیرید. همچنین به شما کمک می کند مهمترین ایده ها را مرور و اولویت بندی کنید.

یک مطالعه اخیر نشان داده است که رنگ می تواند عملکرد حافظه فرد را بهبود بخشد. همان مطالعه نشان داد که رنگ های گرم (قرمز و زرد) “می تواند یک فضای یادگیری ایجاد کند که مثبت و انگیزه آور باشد که می تواند به زبان آموزان کمک کند نه تنها درک مثبتی نسبت به محتوا داشته باشند بلکه با مواد یادگیری تعامل و تعامل بیشتری داشته باشند.” همچنین گزارش داد که رنگ های گرم “باعث افزایش توجه و ایجاد هیجان و اطلاعات می شوند.”

نوشتن به صورت رنگی ممکن است بی فایده به نظر برسد ، اما این نکات را در خاطر داشته باشید:

  • نکات کلیدی را با قرمز بنویسید.
  • اطلاعات مهم را با زرد برجسته کنید.
  • موضوعات را براساس رنگ سازماندهی کنید.
  • همه چیز را رنگ نکنید – فقط مهمترین اطلاعات.

8) نقشه ذهنی

اگر سبک شناختی شما تصویری است، نقشه ذهنی را امتحان کنید، روشی که به شما امکان می دهد تصویر اطلاعات را در نمودار سازماندهی کنید. ابتدا یک کلمه را در مرکز یک صفحه خالی می نویسید. از آنجا، شما ایده ها و کلمات کلیدی اصلی را می نویسید و آنها را مستقیماً به مفهوم اصلی متصل می کنید. سایر ایده های مرتبط همچنان منشعب می شوند.

ساختار نقشه ذهنی به نحوه ذخیره و بازیابی اطلاعات مغز ما مربوط می شود. نگاشت ذهنی به جای نوشتن فقط می تواند درک خواندن شما را بهبود ببخشد. همچنین با برقراری ارتباط سلسله مراتب و روابط بین مفاهیم و ایده ها شما را قادر می سازد تا تصویر کلان را ببینید.

خوب، چگونه این کار را انجام می دهید؟

  • یک کاغذ خالی بگیرید (یا از ابزاری به صورت آنلاین استفاده کنید) و عنوان مطالعه خود را در مرکز مانند “رشد کودک” بنویسید.
  • یکی از ایده های اصلی خود (به عنوان مثال ، یک فصل از کتاب یا یادداشت های خود) را به موضوع اصلی مانند “مراحل رشد” وصل کنید.
  • زیر شاخه های ایده های پشتیبانی را به شاخه اصلی خود متصل کنید.

نکته: برای هر شاخه از رنگهای مختلف استفاده کنید و در صورت کمک ، تصاویر آن را بکشید.

9) قبل از مطالعه ورزش کنید

ورزش نه تنها با خستگی مبارزه می کند، بلکه می تواند سطح انرژی را نیز افزایش دهد. اگر در تلاش برای یافتن انگیزه مطالعه هستید ، فکر کنید که یک تمرین ورزشی را به روز خود اضافه کنید. لازم نیست یک ساعت کامل در باشگاه باشد. این می تواند یک تمرین 20 دقیقه ای در خانه یا یک پیاده روی سریع در اطراف محله شما باشد. هر چیزی برای گرفتن ضربان قلب شما. قبل از مطالعه ورزش کنید:

عملکرد مغز را شروع می کند و می تواند به بهبود حافظه و عملکرد شناختی کمک کند. اندورفین آزاد می کند، که می تواند روحیه شما را بهبود بخشد و سطح استرس را کاهش دهد.

10) قبل از خواب مطالعه کنید

خواب برای عملکرد مغز، تشکیل حافظه و یادگیری بسیار مهم است. مطالعه قبل از خواب، می تواند به بهبود یادآوری کمک کند. به گفته اسکات کایرنی، محقق از دانشگاه یورک در انگلستان، “هنگامی که بیدار هستید چیزهای جدیدی یاد می گیرید، اما هنگام خواب آنها را تصفیه می کنید ، بازیابی و استفاده صحیح از آنها را در صورت نیاز آسان تر می کنید.  این برای چگونگی یادگیری و همچنین برای چگونگی کمک به حفظ عملکردهای سالم مغز مهم است. ” وقتی خواب هستید، مغز خاطرات شما را مرتب می کند.

هیچ کس نمی خواهد بیشتر از زمان مورد نیاز خود برای مطالعه وقت بگذارد. یادگیری تکنیک های موثر مطالعه می تواند از آمادگی کامل شما برای امتحانات اطمینان حاصل کند و به شما کمک می کند تا هرگونه اضطراب امتحان را کاهش دهید.

Loading

معیارهای ارزیابی سوالات پژوهش: بیان یک چک لیست

نوشتن سوالات به خودی خود کار دشواری نیست، ممکن است سوال پژوهش را خوب مطرح کرده باشید ولی پاسخ به آن و حل آن دشوار باشد. سوالات پژوهش بر کل پروژه شما سایه می اندازد، بنابراین مهم است که زمانی را برای تدوین و تنظیم آنها صرف کنید. در مفاهیم پژوهش: چگونه سوال پژوهشی را بنویسیم؟ این مفهوم را باز کردیم و گفتیم سوال یا پرسش پژوهش یکی از مهمترین قسمت های یک طرح تحقیقاتی، رساله یا پایان‏‏‏ نامه است. سوال پژوهش، پرسش مشخصی است که پژوهش قرار است به آن پاسخ دهد. پرسش پژوهش عوامل تعیین کننده پژوهش و روش های مورداستفاده برای گردآوری و تحلیل داده‏ ها را مشخص می کند. در این مقاله به سیزده معیار برای ارزیابی قدرت سوالات پژوهشی تان همراه با ده مثال کاربردی را خواهم گفت. امید است بتواند به شما در تدوین سوال پژوهشی قوی کمک کند.

 چک لیست معیارهای ارزیابی سوال پژوهش


 1)محدود به یک موضوع و مساله ای واحد باشد.

سوالات اصلی پژوهش شما باید مساله پژوهش شما را دنبال کند. اگر چند سوال دارید، همه آنها باید به وضوح با هدف اصلی پژوهش مرتبط باشند.


2) قابلیت پاسخگویی با استفاده از داده های اولیه یا ثانویه را داشته باشد.

شما باید بتوانید با جمع آوری داده های کمی یا کیفی و با مطالعه منابع علمی درباره موضوع برای استدلال، پاسخی برای سوالات پیدا کنید. اگر دستیابی به چنین داده هایی غیرممکن است، باید در مورد سوالات خود تجدید نظر کنید و سوالات مشخص تری بپرسید.


3) برای سوال کردن از کلمات انتزاعی استفاده نمی کند.

استفاده از کلمات انتزاعی مانند خوب، بد، بهتر و بدتر پرهیز کنید، زیرا این کلمات معیارهای روشنی برای پاسخ به سوالات شما نمی دهند. اگر سوالات شما در حال ارزیابی چیزی است، از عباراتی با تعاریف قابل سنجش تر استفاده کنید.

مثال:

  • X یا Y سیاست بهتری است؟ (نادرست)
  • سیاست های X و Y چقدر در کاهش نرخ Z موثر هستند؟ (درست)

4) سوالاتی از نوع “چرایی” نمی پرسد.

سوالات چرایی معمولاً خیلی باز هستند و نمی توانند به عنوان سوالات پژوهشی به خوبی عمل کنند. دلایل بسیار زیادی وجود دارد که در یک طرح تحقیقاتی محدود نمی توان پاسخ کاملی برای مساله در دست پژوهش داد. به جای آن سوالاتی را بپرسید که “چیست” یا “چگونه” است.

مثال:

  • چرا X اتفاق می افتد؟ (نادرست)
  • عوامل اصلی موثر در X چیست؟ (درست)
  • X چگونه تحت تأثیر Y قرار می گیرد؟ (درست)

5) قابلیت پاسخگویی با محدودیتهای عملی و زمانی پژوهش را داشته باشد.

اطمینان حاصل کنید برای پاسخ به سوالات، زمان و منابع کافی برای انجام پژوهش را دارید. اگر فکر می کنید ممکن است برای دستیابی به اطلاعات کافی، دچار مشکل می شوید، سوالات را محدودتر و خاص تر کنید.


6) از مفاهیم تخصصی و کاملاً تعریف شده استفاده شده است.

تمام اصطلاحاتی که شما در سوال استفاده می کنید، باید دارای معنی و مفهوم روشنی باشند. از بکاربردن زبان مبهم و ایده های کلی خودداری کنید. سوال شما باید بیان کننده چه کسی، چه چیزی، کجا و چه وقت باشد. مفاهیم و اصطلاحات تخصصی را تعریف مفهومی و عملیاتی کنید. تعریف مفهومی به استناد منابع و نظریه ها صورت می گیرد و تعریف عملیاتی، مفهوم یا اصطلاح بکار گرفته شده در پژوهش شما را مشخص می کند.

مثال:

  • رسانه های اجتماعی چه تاثیری در ذهن مردم دارند؟ (نادرست)
  • استفاده روزانه از توییتر چه تاثیری در میزان توجه افراد زیر 16 سال دارد؟ (درست)

در سوال دوم، نویسنده دقیقا مشخص کرده است که رسانه های اجتماعی به معنی ابزارهای شبکه اجتماعی مانند توییتر است.


7) راه حل، خط مشی یا روند عملی قطعی ارائه نمی کند.

پژوهش آگاهی می دهند نه آموزش. حتی اگر پژوهش شما روی مساله کاربردی متمرکز باشد، هدف بهبود و افزایش آگاهی و درک و پیشنهاد قابلیت احتمالی به جای ارائه راه حل آماده است.

مثال:

  • دولت در مورد مشارکت کم، رای دهندگان چه کاری باید انجام دهد؟ (نادرست)
  • موثرترین راهکارهای ارتباطی برای افزایش میزان رای دهی در افراد زیر 30 سال چیست؟ (درست)

8) نتوان با بله یا خیر پاسخ داد.

سوالات بسته بله یاخیر به عنوان سوالات پژوهش بسیار ساده هستند. آنها دامنه کافی برای پژوهش و بحث فراهم نمی کنند.

مثال:

  • آیا در چهل سال گذشته بی خانمانی در ایران افزایش یافته است؟ (نادرست)
  • عوامل اقتصادی و سیاسی چه تاثیری بر الگوی بی خانمانی در ایران طی چهل سال گذشته داشته است؟ (درست)

9) با حقایق و اطلاعات موجود و مجسم کردن فضا و موقعیت، نمی توان به راحتی به سوال پاسخ داد.

اگر می توانید از طریق جستجو در گوگل یا با خواندن یک کتاب یا مقاله به سوالات پاسخ دهید، احتمالاً سوال شما از نظر پیچیدگی کافی نیست. یک سوال پژوهش خوب برای ارائه پاسخ به داده های اصیل و جدید، ترکیب چندین منبع، تفسیر یا استدلال نیاز دارد.


10) قلمرو و وسعتی برای بحث و بررسی فراهم می کند.

پاسخ به سوال نباید فقط بیان یک واقعیت ساده باشد: باید فضای کافی برای بحث و تفسیر درباره آنچه که یافتید، وجود داشته باشد. این موضوع به ویژه در تالیف یا مقاله پژوهشی بسیار مهم است.


11) بیان مساله مربوط به رشته یا حرفه شماست.

سوالات پژوهش باید براساس مطالعه اولیه پیرامون موضوع شکل بگیرد و باید بر محور یك مساله یا خلأ در دانش موجود طراحی شود.


12) کمک به یک موضوع اجتماعی یا علمی کند.

سوالات باید با هدف کمک به یک مساله موجود باشد، به عبارتی ایده آل ترین مشکل و خلایی که در حوزه شما یا در کل جامعه جریان دارد. باید دانشی را تولید کند که پژوهشگران یا برنامه ریزان در آینده بتوانند از نتایج آن برای بهبود شرایط موجود استفاده کنند.


13) پیش از این به آن پاسخ داده نشده باشد.

لازم نیست سوالاتی بپرسید كه هیچ كسی پیش از این به آن فكر نكرده است، اما سوال باید جنبه ای از اصالت و نوبودن را داشته باشد (به عنوان مثال، با تمركز بر یك محل خاص، جامعه ای خاص یا تغییر زاویه یا رویکرد جدید به موضوعات در حال اجرا).

مثال هایی از سوال پژوهش

سوالات پژوهش یکی از مهمترین قسمت های پروژه تحقیقاتی شما، رساله یا پایان نامه است. قبل از شروع کار، لازم است مدتی را برای ارزیابی و تصحیح سوالات خود صرف کنید.

شکل دقیق سوالات شما به طول طرح تحقیقاتی، نوع پژوهش، موضوع و مسئله پژوهش بستگی خواهد داشت. اما همه سوالات پژوهش باید متمرکز، خاص و تخصصی، کاملاً پیچیده و مرتبط با یک مسئله اجتماعی یا علمی باشد.

در زیر ده مثال از سوالات پژوهش را برای روشن شدن معیارهای بیان شده، بیان می کنیم:


مثال1)

  • رسانه های اجتماعی چه تاثیری در ذهن مردم دارند؟ (نادرست)
  • استفاده روزانه از توییتر چه تاثیری در میزان توجه افراد زیر 16 سال دارد؟ (درست)

توضیح: سوال اول به اندازه کافی خاص نیست: چه نوع رسانه های اجتماعی؟ کدام افراد؟ چه نوع اثراتی؟ سوال دوم مفاهیم آن را با وضوح بیشتری تعریف می کند و از طریق جمع آوری داده های کمی و کیفی قابل تحقیق است.


مثال2)

  • چرا در ایران بحران مسکن وجود دارد؟
  • سیاست های دولت چه تاثیری در دسترس بودن و مقرون به صرفه بودن مسکن در ایران داشته است؟

شروع با “چرا” غالباً به این معناست که سوالات شما به اندازه کافی محدود نشده است: پاسخ های بسیار زیادی وجود دارد و هیچ نقطه شروع مشخصی برای پژوهش وجود ندارد. فقط یک جنبه از مسئله را با استفاده از اصطلاحات خاص تر هدف قرار دهید، سوال دوم راهی روشن برای یافتن پاسخ ارائه می دهد.


مثال3)

  • آیا ایالات متحده یا انگلیس از سیستم بهداشتی درمانی بهتری برخوردارند؟
  • چگونه ایالات متحده و انگلیس اثرات بهداشتی و رضایت بیماران در میان افراد کم درآمد مبتلا به بیماری های مزمن را می سنجند؟

اولین سوال بسیار گسترده و بیش از حد ذهنی است: هیچ معیار مشخصی برای آنچه “بهتر” به حساب می آید وجود ندارد. سوال دوم بسیار قابل تحقیق تر است. از اصطلاحات کاملاً مشخصی استفاده می کند و تمرکز خود را برای جمعیت خاصی محدود می کند.


مثال4)

  • احزاب سیاسی در مورد میزان مشارکت کم رای دهندگان در منطقه X چه کاری باید انجام دهند؟
  • موثرترین استراتژی های ارتباطی برای افزایش میزان رای دهی در افراد زیر 30 سال در منطقه X کدامند؟

پاسخ به سوالات کلی در مورد “چه کاری باید انجام شود” به طور کلی برای تحقیقات دانشگاهی غیرممکن است. سوال دوم خاص تر است و هدف آن درک درستی از راه حل های ممکن برای ارائه توصیه های آگاهی بخش است.


مثال5)

  • آیا در چهل سال گذشته بزهکاری در ایران افزایش یافته است؟
  • عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی چه تاثیری بر الگوی بزهکاری در ایران طی چهل سال گذشته داشته است؟

سوال اول خیلی ساده است: می توان با بله یا خیر ساده به آن پاسخ داد. سوال دوم پیچیده تر است و نیاز به تحقیق عمیق و استدلال دارد.


مثال6)

  • چه عواملی منجر به کسب حق رأی در زنان در انگلیس در سال 1918 شد؟
  • چگونه زنان ایرلندی جنبش حق رأی زنان انگلیس را درک و با آنها ارتباط برقرار کردند؟

سوال اول بسیار گسترده است و خیلی اصیل و جدید نیست. توسط مورخان به طور گسترده ای تحقیق شده است و تولید دانش جدید نمی کند. سوال دوم جنبه ای است که کمتر بررسی شده است و برای پاسخ به آن نیاز به تحقیق و بررسی در منابع مختلف اولیه و ثانویه است.


مثال7)

  • چگونه می توان خدمات بهداشت جنسی و خدمات پشتیبانی LGBT در منطقه X را بهبود بخشید؟
  • چگونه کلینیک های بهداشت جنسی در منطقه X می توانند خدمات و ارتباطات خود را توسعه دهند تا جنبه LGBT بیشتری داشته باشد؟

سوال اول به اندازه کافی محدود نشده است: سعی دارد دو مشکل عملی مختلف (کیفیت خدمات بهداشت جنسی و خدمات پشتیبانی LGBT) را برطرف کند. حتی اگر این دو موضوع به هم مرتبط باشند، مشخص نیست که چگونه آنها را با همدیگر بررسی می کند. سوال دوم این دو مشکل را در یک سوال محدود و خاص ادغام می کند.


مثال8)

  • اکثر مهاجران به آلمان از کجا آمده اند؟
  • چه شباهت ها و تفاوت هایی در تجربه های اخیر مهاجران ترک، لهستانی و سوری در برلین وجود دارد؟

سوال اول خیلی ساده است  و یک واقعیت ساده را می پرسد که به راحتی در اینترنت پیدا می شود. سوال دوم جنبه مقایسه ای پیچیده تری دارد که برای پاسخ به آن نیاز به جمع آوری داده ها و بحث های دقیق است.


مثال 9)

  • چگونه نژاد در اثر Shakespeare’s Othello نمایش داده می شود؟
  • چگونه اقتباس های مدرن از Othello شکسپیر با موضوع نژادپرستی از طریق انتخاب بازیگران، صحنه سازی و کنایه از وقایع معاصر برخورد کرده اند؟

اولین سوال اصیل و مرتبط نیست، بارها به آن پاسخ داده شده است که درآوردن چیز جدیدی از آن دشوار است. سوال دوم دارای  یک استدلال اصلی با زاویه خاصی و رویکرد جدیدی است و ارتباط بیشتری با موضوعات و بحث های اجتماعی فعلی دارد.


مثال10)

  • چگونه می توان از رانندگی بدون بستن کمربند ایمنی جلوگیری کرد؟
  • رویکردهای مختلف قانونی چه تاثیری بر تعداد افرادی که کمربند ایمنی نمی بندند دارد؟

سوال اول یک راه حل آماده را می طلبد و محدود یا قابل تحقیق نیست. سوال دوم سوال مقایسه ای واضح تری است، اما توجه داشته باشید که ممکن است عملاً عملی نباشد. برای یک پروژه تحقیقاتی یا پایان نامه کوچک تر، می توان بیشتر روی محدود کردن اثربخشی قوانین رانندگی محدود کرد.

 

Loading

مفاهیم پژوهش: چگونه سوال پژوهش را بنویسیم؟

در این مقاله به یکی دیگر از مفاهیم پژوهش خواهیم پرداخت. سوال یا پرسش پژوهش یکی از مهمترین قسمت های یک طرح تحقیقاتی، رساله یا پایان‏ نامه است. قبل از شروع کار، لازم است زمانی را برای ارزیابی و تعریف سوالات پژوهش خود صرف کنید. این مقاله کمک می کند این مفهوم برای شما روشن تر شود و بتوانید براساس مساله پژوهشی خود، سوال پژوهش را تدوین کنید.

سوال (پرسش) پژوهش چیست؟

سوال پژوهش پرسش مشخصی است که پژوهش قرار است به آن پاسخ دهد. پرسش پژوهش عوامل تعیین کننده پژوهش و روش های مورداستفاده برای گردآوری و تحلیل داده‏ ها را مشخص می کند.

شکل دقیق سوال به مدت زمان پروژه، نوع و رویکرد پژوهش (کمی یا کیفی)، موضوع و مساله پژوهش شما بستگی دارد. اما همه سوالات پژوهش باید متمرکز بر یک موضوع تخصصی و تقریبا پیچیده و مرتبط با یک مسئله اجتماعی یا علمی باشد. یعنی مساله ای که بدون استفاده از یک روش علمی و روش مند نمی توان آن را حل کرد.

سوال پژوهش حوزه و محدوده پژوهش را مشخص می کند و مانند فرضیه حدس علمی نمی ‏زند. آن به حل مساله، افزودن نظریه یا بهبود عملکرد فعلی کمک می کند و مساله اصلی پژوهش در قالب سوالات، تخصصی می شود. فرایند پاسخ به سوالات پژوهش، بقیه مسیر پژوهش را مشخص می کند. پاسخ به پرسش ها مساله را توضیح، توصیف، شناسایی، پیش‏بینی یا توجیه خواهد کرد.

معمولا سوال پژوهش را زمانی می نویسید که مساله و خلاء پژوهشی خود را مشخص و تبیین کرده اید.  با استفاده از سوال پژوهش، چگونگی حل مساله و فرایند پاسخ به سوالات را در قالب پرسش های اساسی پژوهش مطرح می کنید.

همه چیز از سوال پژوهش سرچشمه می گیرد. با استفاده از آن طرح مطالعه، بافت مطالعه، جامعه برای مطالعه، داده های جمع آوری شده،  و مدت زمان مطالعه و غیره را مشخص خواهید کرد.

ویژگی سوال پژوهشی خوب چیست؟

وجود سوال پژوهشی خوب برای هدایت مقاله، پروژه تحقیقاتی یا پایان نامه شما ضروری است. سوال پژوهش دقیقاً آنچه را که می خواهید کشف کنید مشخص و به کار شما تمرکز و هدف مشخصی می بخشد. تمام سوالات پژوهش باید دارای ویژگی های زیر باشد:

  • بر روی یک مسئله یا موضوع واحدی تاکید کند. (Focused)
  • با استفاده از منابع اولیه یا ثانویه قابل تحقیق  و بررسی باشد. (Researchable)
  • امکان پاسخگویی در محدوده زمانی مشخص با وجود برخی محدودیتهای عملی وجود داشته باشد. (Feasible)
  • به اندازه کافی تخصصی و خاص برای پاسخ دادن باشد. (Specific)
  • به اندازه کافی پیچیده برای بسط پاسخ در فضای مقاله یا پایان نامه باشد. (Complex)
  • مربوط به حوزه مطالعاتی شما و جامعه بسیار گسترده باشد. (Relevant)

در یک مقاله پژوهشی، معمولاً سوال پژوهشی را برای جهت دهی مطالعه و تفکر خود می نویسید. پاسخی که شما به آن سوال می دهید بیانیه پایان نامه یا مقاله شماست به عبارتی ادعای اصلی یا موضع شما را در مقاله نشان می دهد.

در طرحهای تحقیقاتی بزرگتر، مانند پایان نامه یا رساله، ممکن است چندین سوال پژوهشی (سوال فرعی) داشته باشید، اما تمام این پرسش ها باید حول مساله یا سوال اصلی شما دور بزند.

انواع زیادی از سوالات پژوهشی وجود دارد که با انواع مختلف پژوهش در ارتباط است. در واقع سوالات پژوهشی تحت تاثیر نوع رویکردی است که اتخاذ کرده اید.

چگونه سوال پژوهشی بنویسیم؟

فرایند بسط سوالات پژوهشی شما چندین مرحله را دنبال می کند:

  • یک موضوع کلی و عام را انتخاب کنید؛
  • برای اطلاع و فهمیدن از پژوهش ها و موضوعات تخصصی خود، مطالعه مقدماتی داشته باشید؛
  • موضوع را به موضوع تخصصی که روی آن می خواهید تمرکز کنید، محدود کنید؛
  • یک مساله پژوهشی کاربردی یا نظری را که می خواهید به آن بپردازید، شناسایی کنید.

وقتی مساله کاملاً برای شما مشخص شد،  باید یک یا چند پرسش تدوین کنید. به عبارتی دقیقاً به آنچه که می خواهید بدانید و اینکه چگونه مشکل و مساله را حل خواهید کرد فکر کنید.


مثال از چگونگی نوشتن سوال پژوهشی

مثال 1)

مساله: معلمان در مدرسه الف مهارت های شناسایی یا راهنمایی صحیح کودکان با استعداد در کلاس را ندارند.

سوال پژوهشی: معلمان در مدرسه الف از چه فنون عملی می توانند برای شناسایی و راهنمایی بهتر کودکان با استعداد استفاده کنند؟

مثال 2)

مساله: افراد زیر 30 سال به طور فزاینده ای به جای اشتغال تمام وقت سنتی درگیر “اقتصاد گیگ” هستند، اما تحقیقات کمی درباره تجارب جوانان از این نوع کار وجود دارد.

سوال پژوهشی: مهمترین عواملی که در تصمیم گیری جوانان برای درگیرشدن در اقتصاد گیگ تأثیرگذار است چیست؟ این افراد چه مزایا و معایبی را دریافت می کنند؟ آیا سن و سطح تحصیلات تاثیری در تجربه افراد از این نوع کار دارد؟


انواع سوالات پژوهشی

پژوهش های کیفی و کمی نیاز به سوالات پژوهش دارند. نوع سوالاتی که مطرح می کنید به این بستگی دارد که می خواهید درباره چه چیزی تحقیق کنید، مساله شما چیست و نوع تحقیقی که می خواهد انجام دهید چیست؟ این طرح تحقیق یا روش شناسی پژوهش شما را شکل می دهد.

جدول زیر برخی از متداول ترین انواع سوالات پژوهش را نشان می دهد. به خاطر داشته باشید که بسیاری از سوالات پژوهشی علمی پیچیده تر از این نمونه ها هستند و اغلب دو یا چند نوع از آنها را با هم ترکیب می کنند.

  • انواع سوال
  • سوال (پژوهش) توصیفیDescriptive research
  • سوال (پژوهش) تطبیقیComparative research
  • سوال (پژوهش) همبستگی Correlational research
  • سوال (پژوهش) اکتشافی Exploratory research
  • سوال(پژوهش) تبیینی Explanatory research
  • سوال (پژوهش) ارزیابانه Evaluation research X
  • سوال اقدام پژوهی Action research
  • مثال نحوه تدوین
  • ویژگی های X چیست؟
  • تفاوت و شباهت های X و Y چیست؟
  • چه رابطه ای بین متغیر X و متغیر Y وجود دارد؟
  • عوامل اصلی در X کدامند؟ نقش Y در Z چیست؟
  • آیا X تاثیری در Y دارد؟ تأثیر Y بر روی Z چیست؟ علت های X چیست؟
  • چه مزایا و معایبی دارد؟ Y چقدر خوب کار می کند؟ Z چقدر موثر یا مطلوب است؟
  • چگونه می توان به X دست یافت؟ موثرترین استراتژی ها برای بهبود Y چیست؟

 

 

Loading