هوش مصنوعی در کتابخانه‌های دانشگاهی و تخصصی، عنوان سخنرانی پروفسور علی‌اکبر جلالی، رئیس کرسی یونسکو در آموزش و یادگیری الکترونیکی و استاد دانشگاه مریلند آمریکا، در نشست کتابخانه‌های دانشگاهی و تخصصی هشتمین کنگره متخصصان علوم اطلاعات، انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران در 24 آبان 1403 است.
“سلام عرض می‌کنم. بنده هم تشکر از جنابعالی و همکارانتون. امیدوارم که کنگره موفقی داشته باشید. همینطوری که شما هم فرمودید من سال‌هاست در ایران
سی و چند ساله که در حوزه فناوری اطلاعات کار کردم. اتفاقا چند مورد هم در مورد این همایش‌های کتابخانه‌ها خدمت عزیزان بودم. در هر صورت چون در اینجا الان دارم هوش مصنوعی همین فناوری‌های نوظهور. مطالعات من نشون میده که در همه قسمت‌های به اصطلاح جامعه امروز هوش مصنوعی به نوعی درگیره و باعث هم نگرانی شده خوشحالی. خوشحالی برای اونایی که مثل من معلم استفاده کردن و استفاده می‌کنند. از اینجا کارم کم شده، کیفیت کار به شدت بالا رفته و خیلی خوشحالم. از این عده‌ای هم که هنوز شروع نکردند و نگران موندن. امروز امیدوارم من با نکاتی رو که اعلام می‌کنم، دوستان که می‌شنون صدای منو، حتما برن دنبال بکنن ببینن چه فرصت محترمی و چه نعمتی خداوند به ما داده که اصلا باورمون نمیشه ……
https://info-consulting.ir/wp-content/uploads/2023/12/resume.jpg400400دکتر مریم اسدیhttp://info-consulting.ir/wp-content/uploads/2020/08/Untitled-5-300x200-1.pngدکتر مریم اسدی2024-11-18 08:58:012024-11-19 08:52:45هوش مصنوعی در کتابخانه‌های دانشگاهی و تخصصی، پروفسور علی‌اکبر جلالی
هوش مصنوعی (AI) این قابلیت را دارد که شیوه فعالیت کتابخانه‌های دانشگاهی و خدمات‌رسانی به کاربران خود را متحول کند. نظام‌های مجهز به هوش مصنوعی میتوانند به وظایفی مانند فهرست‌نویسی، مدیریت مجموعه، و خدمات مرجع کمک کنند و کتابداران را آزاد بگذارند تا بر مسئولیت‌های سطح بالایی مانند آموزش سواد اطلاعاتی و کمک پژوهشی تمرکز کنند.
یکی از روش‌هایی که در حال حاضر از هوش مصنوعی در کتابخانه‌های دانشگاهی استفاده می‌شود، پیاده‌سازی ربات‌های گفتگو یا چت‌بات‌ها است. این دستیاران مجازی میتوانند در طیف وسیعی از وظایف کتابداری، از پاسخ‌دادن به سؤالات مرجع پایه‌ای تا جستجو در فهرست پیوسته کتابخانه، به کاربران کمک کنند. ربات‌های گفتگو میتوانند در طول هفته و 24 ساعته در دسترس کاربران قرار داشته باشند، به این معنی که کاربران میتوانند حتی در خارج از ساعات اداری کتابخانه از کمک آنها استفاده کنند. علاوه بر این، ربات‌های گفتگو میتوانند چندین تعامل با کاربر را به طور هم‌زمان مدیریت کنند و کارایی خدمات مرجع را افزایش دهند.
همچنین هوش مصنوعی می‌تواند به مدیریت مجموعه کمک کند. با تجزیه‌وتحلیل داده‌ها درباره الگوهای امانت و رفتار کاربر، سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی میتوانند کتاب‌ها یا مقالاتی را به کاربران توصیه کنند که احتمالاً به آنها علاقه دارند. این می‌تواند به کتابداران کمک کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری در مورد توسعه مجموعه و انتخاب منابع بگیرند و اطمینان حاصل کنند که منابع کتابخانه با نیازها و علایق کاربران همسو است.
هوش مصنوعی همچنین می‌تواند به بهبود دسترسی به منابع کتابخانه کمک کند. الگوریتم‌های یادگیری ماشینی میتوانند به وظایفی مانند تشخیص تصویر و متن کمک کنند و به کاربرانی که دارای اختلالات بینایی هستند اجازه دهد با سهولت بیشتری به مواد دیجیتال دسترسی داشته باشند. علاوه بر این، پردازش زبان طبیعی می‌تواند برای تولید زیرنویس به‌صورت خودکار یا تهیه متن برای محتوای چندرسانه‌ای مورداستفاده قرار گیرد و برای طیف وسیع‌تری از کاربران قابل‌استفاده باشد.
یکی از امیدوارکننده‌ترین کاربردهای هوش مصنوعی در کتابخانه‌های دانشگاهی، خودکارسازی کارهای معمول مانند فهرست‌نویسی، رده‌‌بندی و نمایه‌سازی است. هوش مصنوعی می‌تواند برای انجام این وظایف با سرعت و دقت بیشتری نسبت به انسان‌ها آموزش ببیند و می‌تواند به کاهش خطاها و ناهماهنگی‌ها در مجموعه‌های کتابخانه کمک کند.
با وجود قابلیت هوش مصنوعی برای متحول کردن کتابخانه‌های دانشگاهی، لازم است اشاره شود که چندین دغدغه وجود دارد که باید به آنها توجه کرد. یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌ها نبود استانداردها و بهترین شیوه‌ها برای پیاده‌سازی هوش مصنوعی در کتابخانه‌ها است. علاوه بر این، این نگرانی وجود دارد که هوش مصنوعی جایگزین مشاغل کتابداری شود و تعامل انسانی را که یک جنبه اساسی از کتابداری دانشگاهی و فرایند کشف اطلاعات است کاهش دهد.
به‌طورکلی، پرواضح است که هوش مصنوعی این قابلیت را دارد که با تسهیل دسترسی به منابع، بهبود خدمات مرجع و کارآمدتر کردن مدیریت مجموعه، به نفع کتابخانه‌های دانشگاهی باشد. بااین‌حال، مهم است که بادقت و توجه بیشتری به پیاده‌سازی هوش مصنوعی نزدیک شویم و اطمینان حاصل کنیم که این فناوری به‌گونه‌ای استفاده شود که باارزش‌ها و اهداف کتابخانه هماهنگ باشد.
بی شک هوش مصنوعی این قابلیت را دارد که در بهبود و ارتقای وظایف کتابخانه دانشگاهی مؤثر باشد، اما برای تحقق کامل آن به سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی در خودکارسازی نیاز است. کتابخانه‌های دانشگاهی اغلب در پیاده‌سازی هوش مصنوعی در کتابخانه‌های خود با چالش‌های جدی مانند کمبود منابع، زیرساخت‌ها و نیروی انسانی ماهر روبرویند.
یکی از چالش‌های عمده در کتابخانه‌های دانشگاهی، عدم سرمایه‌گذاری در خودکارسازی است. نظام‌های هوش مصنوعی به مقدار قابل‌توجهی از توان محاسباتی، ذخیره‌سازی داده و زیرساخت شبکه‌ای برای عملکرد مؤثر نیاز دارند که پیاده‌سازی و نگهداری آن می‌تواند پرهزینه باشد. علاوه بر این، آموزش و نگهداری نظام‌های هوش مصنوعی نیز نیازمند دانش و مهارت‌های تخصصی است که در این زمینه کمبودهایی وجود دارد.
با وجود این چالش‌ها، هنوز راه‌هایی وجود دارد که می‌توان از هوش مصنوعی در کتابخانه دانشگاهی استفاده کرد. برای مثال، می‌توان ربات‌های گفتگو ساده را پیاده‌سازی کرد که به برنامه‌نویسی یا منابع پیشرفته نیاز ندارند و میتوانند به سؤالات مرجع پایه‌ای پاسخ دهند. علاوه بر این، برخی نرم‌افزارها، کتابخانه‌ها و پلتفرم‌های هوش مصنوعی منبع‌باز نیز وجود دارند که میتوانند به کاهش هزینه‌های پیاده‌سازی هوش مصنوعی در کتابخانه‌های دانشگاهی کمک کنند.
رویکرد دیگر، همکاری با نهادهای خارجی (دانشگاه‌ها، مؤسسات و شرکت‌ها) است که منابع و تخصص لازم برای پیاده‌سازی هوش مصنوعی در کتابخانه‌ها را دارند. آنها میتوانند آموزش، کمک فنی و بودجه برای پیاده‌سازی نظام‌های هوش مصنوعی در کتابخانه‌ها را فراهم کنند. این موضوع همچنین می‌تواند فرصت‌های همکاری و شبکه‌سازی با مناطق دیگر را افزایش دهد.
به‌طورکلی، مهم است که در مورد چالش‌ها و محدودیت‌های پیاده‌سازی هوش مصنوعی در کتابخانه‌های دانشگاهی واقع‌بین باشیم و با یک ذهنیت راهبردی و عمل‌گرایانه به این فرایند نزدیک شویم. هوش مصنوعی برای بهبود و ارتقای خدمات کتابخانه فرصت‌هایی را فراهم می‌کند، اما نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، همکاری و بودجه دارد.
ماخذ
Cox, A. (2023). How artificial intelligence might change academic library work: Applying the competencies literature and the theory of the professions. Journal of the Association for Information Science and Technology, 74( 3), 367– 380. https://doi.org/10.1002/asi.24635.
Odei, Philip (2023). artificial-intelligence-potential-academic-library-setting. Online. Available from: https://www.linkedin.com/pulse/artificial- intelligence-potential-academic-library-setting-odei/
عنوان: کتابخانه دانشگاهی هوشمند: بررسی پروژه‌های هوش مصنوعی و ظرفیت‌های کتابخانه‌های کارائیب
نویسنده: آدریان سنت پاتریک دانکن
مترجم: راضیه حیدری بابارود
چکیده:
هدف: هدف این مقاله پیشنهاد استفاده از هوش مصنوعی (AI) در جنبه‌های کتابخانه‌های دانشگاهی کارائیب برای سطوح بیشتر کارآمدی و همچنین دسترسی گسترده است. این مقاله بیشتر بر اهمیت هوش مصنوعی در تقویت نیروی کار، کاهش فرصت‌های خطا، و در عین حال به حداکثر رساندن خروجی منابع برای کتابخانه‌های دانشگاهی کارائیب تأکید می‌کند. طراحی/روش/رویکرد: این تحقیق از طریق یک ادبیات گسترده و تحلیل محتوا، متون مختلف را از سراسر جهان، در بخش‌های گسترده، مورد ارزیابی قرار داد تا تأیید کند که اجرای هوش مصنوعی در کتابخانه‌های دانشگاهی کارائیب قابل قبول است. یافته‌ها: آشکار کردن امکانات برای تقویت سطوح عالی کارایی و همچنین صرفه جویی در زمان و کاهش احتمال ناکارآمدی در سیستم از طریق ورود و خروج روان تر و همچنین مسئولیت پذیری بیشتر.[AQ3] محدودیت‌ها / کاربردهای تحقیق: این تحقیق در درجه اول بر پیشنهاد استفاده از هوش مصنوعی در عملیات روزانه کتابخانه دانشگاهی متمرکز بود. علاوه بر این، اجرای و کارایی کاربرد برای کتابخانه‌های دانشگاهی هوشمند را تأیید کرد. اصالت/ارزش: با توجه به دانش نویسندگان، این اولین مطالعه از این نوع برای کتابخانه‌های دانشگاهی کارائیب است و این واقعیت را آشکار می‌کند که کتابخانه‌های دانشگاهی در حال حاضر میتوانند از سطوح بالاتری از کارایی و دقت از طریق به کارگیری دقیق هوش مصنوعی در برخی حوزه‌های کلیدی بهره ببرند. در کتابخانه های دانشگاهی این مطالعه بیشتر در مورد تأثیر هوش مصنوعی بر کتابخانه های دانشگاهی گزارش می دهد.
کتابخانه‌های دانشگاهی همچنان به گسترش بیشمار منابع و خدمات برای کتابخانه‌های دیجیتالی خود برای ارایه به مشتریان ادامه می‌دهند. با این حال، آنها هنوز در حال گردآوری منابع چاپی فراوانی هستند. فشار جمعی برای ارائه منابع الکترونیکی و چاپی و همچنین خدمات پشتیبانی برای هر دو باعث محدودیت فضایی جدی برای کتابخانه‌های دانشگاهی شده است.. تاثیر هوش مصنوعی همراه با پیشرفتهای فناوری رایانه بر آینده کتابخانه‌ها بسیار زیاد و تشخیص کیفیت با انتظارات شغلی فعلی متفاوت خواهد بود. برنامه‌های کاربردی هوش مصنوعی مبتنی بر کتابخانه عمدتا برای کارکردهای اساسی و با هدف کمکهای تجاری توسعه یافتهاند. برنامه‌های کاربردی بالقوه هوش مصنوعی نظام‌هایی هستند که به انجام وظایف مختلف مانند بودجه، خدمات مرجع، مجموعه‌سازی و برنامه‌ریزی برخی از فعالیت‌های آنلاین کتابخانه و همچنین برنامه‌های کاربردی برای سیستمهایی که خدمات کاربر را بهبود میبخشند مانند مراجع آماده، ذخیره و بازیابی اطلاعات به کتابخانه‌ها کمک می‌کنند. رشد هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی در رشته‌های خارج از علوم، سال‌ها بر گفتمان فناوری غالب بوده است. برنامه‌های کاربردی جدید فرصت‌های جدیدی را برای پژوهشگران اطلاعاتی مانند سیستم‌های چندرسانه‌ای، کتابخانه‌های دیجیتال، سیستم اطلاعات جغرافیایی، تجارت الکترونیک ایجاد کرده است. همانطور که هوش مصنوعی به طور فزاینده قدرتمند و متنوع می‌شود مشکلات مختلفی را در یافتن اطلاعات در این دوره پراهمیت فناوری ایجاد می‌کند.
بررسی
این مقاله استفاده کنونی از هوش مصنوعی در کتابخانه‌های دانشگاهی کارائیب را برجسته می‌کند و توصیههایی را برای پذیرش گسترده کتابخانه‌های هوش مصنوعی ارائه می‌کند. جامعه پژوهش شامل کل جامعه کتابخانه دانشگاهی کارائیب انگلیسی زبان است. برای اثربخشی، کتابخانه‌های دانشگاهی در سراسر منطقه براساس وجود فناوری توانمند و همچنین حضور هوش مصنوعی و اجرای آن در دسترسی و اشاعه روزانه اطلاعات مورد ارزیابی قرار گرفتند. تحلیل انتقادی کاملی از پروژه‌های که در حال حاضر در حال انجام هستند و همچنین پروژههایی که قرار است در روزهای آینده آغاز شوند، انجام شد. علاوه بر این، ارزیابی متون هوش مصنوعی در سراسر جهان برای مقایسه آنها با طرحها و پروژههایی که در حال حاضر در کارائیب انجام شده اند، انجام شد. این مطالعه بر انجام مقطعی از صنایع با مقایسه آنها با صنعت دسترسی و اشاعه اطلاعات از طریق بررسی متون علمی متمرکز است. چندین کتابخانه دانشگاهی از طریق برنامه‌های کاربردی مختلف و با استفاده از هوش مصنوعی برای سطوح کارایی بیشتر، پیاده‌سازی کرده‌اند.
هوش مصنوعی درهای خود را به روی افزایش توانمندی‌ها برای کتابخانه‌ها و بهبود بیشتر در خدمات و منابع باز می‌کند . امکانات ارائه شده توسط کتابخانه‌های دانشگاهی را زمانی که کاربران میتوانند با کمک علم رباتیک و هوش مصنوعی بررسی قفسه کتاب، رسید و بازگشت منابع را به راحتی انجام دهند و زمان و کارهای روزمره کارکنان را کاهش دهد تصور کنید. علاوه بر این، سطوح بالاتری از کارایی را از کاهش خطای انسانی تا زمان تحویل سریع برای پردازش درخواستهای آنلاین را ممکن می‌سازد.
ناودان‌های کتاب هوشمند
مفهوم ناودان کتاب هوشمند، انقلابی در فضای کتابخانه دانشگاه کارائیب است. ناودان کتاب، مجهز به اسکنرهای شناسایی فرکانس رادیویی (ار. اف. ای. دی.) است که دقیقاً در بالا، نزدیک دهانه عطف کتاب، جایی که کتاب‌ها در آن قرار میگیرند چسبانده شده‌اند. اسکنر، پس از قرار دادن کتاب در داخل، ، کتاب را اسکن می‌کند و اطلاعات آن را به فهرست پیوسته ارسال می‌کند که کتاب به کتابخانه بازگردانده شده است و ایمیلی برای امانت گیرنده قبلی نیز ارسال می شود و سپس در” فهرست کتاب‌های در دسترس” برای سایر کاربران کتابخانه قرار می‌گیرد.
در فواصل زمانی معین ناودان کتاب به طور خودکار باز می‌شود و چرخ کتاب را آزاد می‌کند تا کتاب‌ها دوباره روی آن قرار گیرد. با استفاده از هوش مصنوعی و فناوری هوشمند، کتاب‌ها در قفسه‌ها مرتب شده و سپس در یک جاکتابی که به پایه هر قفسه متصل است، قرار میگیرند. سپس بازوهای رباتیک هوش مصنوعی کتاب‌ها را از نگهدارنده کتاب بازیابی می‌کنند و از شماره بازیابی برای قرار دادن دقیق هر کتاب در قفسه استفاده می‌شود. این کار باعث افزایش کارایی می‌شود و زمانی را که کارکنان باید برای مدت‌های طولانی بایستند تا تعداد زیادی از کتاب‌های حجیم را در قفسه بگذارند، کاهش می‌دهد.
قفسه‌های کتاب هوشمند
یکی از اجزای مکمل ناودان‌های کتاب هوشمند، قفسهبندی مجدد منابع با سرعت و دقت است. با یک جاکتابی متصل به هر قفسه و دو بازوی رباتیک چرخان 360 درجهای هوش مصنوعی، کتاب‌ها از جاکتابی بازیابی می شوند و براساس شماره بازیابی در هر سطح قفسه قرار میگیرند. قفسه‌ها دارای لیست شماره بازیابی از پیش تعیین شدهای برای هر قفسه خواهند بود و اطمینان حاصل می‌کنند که هر مورد به طور دقیق در قفسهبندی مجدد قرار گرفته است. انتظار میرود این قفسه‌های هوشمند بار کاری کارکنان را 50 تا 75 درصد کاهش دهد و زمان بیشتری را برای انجام سایر کارهای غیرتکراری فوری فراهم کنند. علاوه بر این، فناوری هوش مصنوعی فرصت تاخیرهای غیرقابل توجیه را که منجر به جریمه در حساب کاربران می‌شود، را کاهش دهد. تقویت سطوح بیشتر بازیابی یکی دیگر از مزایای سیستم هوشمند است. جمع‌آوری منابع از قفسه‌ها به راهبرهای کناری اجازه می‌دهد تا سرعت زیادی در بازیابی داشته باشند و و زمان انتظار مشتریان را کاهش دهد.
سیستم موجودی موبایل
چن و همکاران (2021) تحقیقی انجام دادند و متوجه شدند که در برخی مواقع کتاب‌ها آنطور که نشان داده شده در قفسه‌ها نیستند و نمی‌توان آنها را پیدا کرد. این یک مشکل معمولی است که کتاب در محل موردنظر نیست. به طور معمول، کارکنان مجبور بودند این مشکل را معمولا با بررسی فیزیکی هر آیتم، به صورت جداگانه، با چشم حل کنند. با این حال، این روش دستی باعث افزایش ناکارآمدی و اشتباهات متعدد و گاهی‌اوقات ناآگاهانه میشد.
با استفاده از برچسب‌های RFID، داده‌های کتاب در آن جاسازی می‌شوند. با کمک یک برنامه تلفن همراه متصل به سیستم، کارکنان کتابخانه میتوانند کتاب‌هایی را که از قبل در قفسه‌ها قرار گرفته‌اند، اسکن کنند تا تأیید کنند که در مکان صحیح قرار دارند یا خیر. اگر مکان نادرست باشد، کارکنان کتابخانه یا هوش مصنوعی میتوانند کتاب را در موقعیت صحیح خود قرار دهند. علاوه بر این، بررسی سریع تمام مواد موجود در قفسه انجام می‌شود و گزارشهای دقیقی از اقلام موجود در قفسه و دفعات استفاده از طریق برنامه در زمان واقعی ارائه می‌شود.
ماشین‌های کنترل ورود/خروج
این به‌ویژه برای فضای کتابخانه‌های دانشگاهی کارائیب جدید نیست، اما به طور کامل مورد بهره‌برداری قرار نگرفته است. وجود ماشین‌های کنترل ورود /خروج می‌تواند بر سرعت و دقت بررسی/خروج منابع توسط دانشجویان تأثیر زیادی بگذارد. دانشجویان میتوانند در اوقات فراغت خود، منابع را از مجموعه قفسه‌های باز بردارند و هنگامی که آماده شدند، بدون نیاز به ماندن در صف انتظار ، کتاب را ثبت یا بازگردانند. این موضوع کار کارکنان را بسیار کاهش می‌دهد. دادن فرصت به دانشجویان برای بازیابی مطالب خاص، به دانشجویان کمک می‌کند تا ضمن آشنایی با منابع کتابخانه، مهارت‌های جستجو و بازیابی کتابخانه خود را تقویت کنند.
این سیستم کنترل ورود و خروج به درهای کتابخانه متصل می‌شود و یک پارامتر 12 فوتی تنظیم می‌شود تا همه منابعی که مجاز به خروج از کتابخانه نیستند، خارج نشوند. مراجعه کننده با زنگ هشدار و بسته شدن درب خروجی کتابخانه متوجه می‌شود و از خروج منابع بدون مجوز جلوگیری می‌کند. بخش‌هایی از این مورد توسط کتابخانه مونا انجام شد که از خروج منابع جلوگیری می‌کند.
دسترسی به منابع کمیاب و مجموعه‌های خاص
لازم به ذکر است که همه مجموعهها نمیتوانند به طور کامل از هوش مصنوعی استفاده کنند. با این حال، اسکنرهای میکروفرم ویژه به دانشجویان اجازه می‌دهند تا منابع کمیاب را که از قالب‌های اصلی اسکن شده و از طریق برنامه‌های مدیریت اطلاعات مختلف از جمله فضای آرشیو در دسترس قرار گرفته‌اند، مشاهده کنند. از طریق این پلتفرم، دانشجویان میتوانند مطالب را مشاهده کنند و از آنها به گونه‌ای استفاده کنند که گویی در قالب اصلی خود هستند. این امر ترافیک سنگین مواد «خاص» را کاهش می‌دهد، و اجازه می‌دهد تا سطح دسترسی بیشتری برای آیندگان فراهم شود و در عین حال دسترسی بدون وقفه را برای کاربران تقویت می‌کند.
بررسی پروژه‌های جهانی کتابخانه هوش مصنوعی
برنامه‌های کاربردی جدید فرصت‌های بسیار خوبی برای کتابخانه‌ها ایجاد کرده‌اند، مانند سیستم‌های چندرسانه‌ای و کتابخانه‌های دیجیتال. همانطور که برنامه‌های کاربردی به طور فزاینده قدرتمند، متنوع و فوری می‌شود، چندین موضوع شناخته شده در یافتن اطلاعات در این دوره فناورانه اهمیت بیشتری پیدا کردند. هوش مصنوعی امروز در بخش‌های مختلف جامعه ما به سرعت در دسترس و محبوب شده است. با توجه به وایت جیر (2016)، یک برنامه کاربردی هوش مصنوعی به کتابخانه‌ها این فرصت را می‌دهد که توجه خود را متحول کنند و تمرکز خود را تغییر دهند. روشی که کاربران در آن اطلاعات را جستجو و ذخیره می‌کنند دائماً در حال تغییر است. هوش مصنوعی یک میانبر کاربردی برای به کارگیری این دانش در نهایت ارائه می‌دهد و نتایج برتر را تولید می‌کند. تمرکز کتابخانه‌ها بر افزایش دسترسی به محتوا با استفاده از هوش مصنوعی است.
لیو (2011) بیان کرد که هم هوش مصنوعی و هم کتابداران یکدیگر را به نفع ارائه خدمات بهینه برای مشتریان خود تقویت کرده‌اند. در حال حاضر، هوش مصنوعی بسیاری از فعالیت‌های محاسباتی روزانه ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بیشتر سیستم‌های رایانه‌ای، به‌ویژه تلفن‌های همراه ما که امروزه در حال توسعه هستند، دارای سطوحی از هوش مصنوعی هستند و احتمالاً ما از آنها استفاده کرده‌ایم، بدون اینکه بداینم آنها ماشین‌های هوشمندی هستند.
کتابخانه‌ها سال‌هاست که این فناوری را از طریق فعالیت‌ها و اشکال مختلف اتوماسیون خود پیاده‌سازی می‌کنند. با انتشار کامل این سیستم، دانشجویان به طور کامل از منابع کتابخانه بهرهمند خواهند شد.
تحقیقات گستردهای در این زمینه انجام شده است و همچنان به بهبود عملکرد و کاربرد هوش مصنوعی، به ویژه در کتابخانه‌های دانشگاهی در حال حاضر ادامه می‌دهد. پژوهشگران هوش مصنوعی عوامل هوشمندی را طراحی کرده‌اند که در اینترنت کار می‌کنند و به دانشجویان این فرصت را می‌دهند تا در این محیط جدید حرکت کنند. کتابخانه‌های دانشگاهی با مشاهده چگونگی دیگر انواع کتابخانه‌ها و رشته‌های دانشگاهی، با موفقیت از این فناوری استفاده کرده‌اند، تکنیک‌هایی را برای استفاده مؤثر از فناوری هوشمند برای بهبود خدمات ارائه‌شده به مراجعه‌کنندگان شناسایی کرده‌اند (تالی، 2016).
کتابخانه MIT با آزمایشگاه علوم کامپیوتر و هوش مصنوعی MIT در سال 2006 برای ایجاد موتورهای جستجویی که از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند، شریک شد (دنی، 2006). این مشارکت چندین ابزار آنلاین را تولید کرد که هنوز در دسترس هستند و امروزه برای کارآمدی بیشتر بهبود مییابند. ابتکارات اخیر مرکز مهارت‌های دیجیتال در دانشگاه اوکلاهاما، کارگاه‌ها و رویدادهایی را با همکاری سایر بخش‌های دانشگاه ارائه می‌کند تا دانشجویان را در جریان فناوری‌های نوظهور، از جمله هوش مصنوعی قرار دهد (اسپیرز، 2019). علاوه بر این، کتابخانه بخشی جدایی‌ناپذیر از برنامه آموزشی الکسا است که در حال حاضر در دانشگاه اوکلاهاما ارائه می شود. هدف این برنامه تشویق دانشجویان به ایجاد مهارت‌های جدید الکسا برای حمایت از تجربه دانشگاه و کتابخانه‌شان است (وچروت، 2017).
کتابخانه دانشگاه رود آیلند اخیراً آزمایشگاه هوش مصنوعی خود را ایجاد کرده است که توسط کارکنان کتابخانه و همچنین اعضای هیئت علمی بخش‌های مختلف پشتیبانی می‌شود. این آزمایشگاه میزبان رویدادهای پردیس متعددی است که با هوش مصنوعی صحبت می‌کنند و شامل منابع فناوری برای استفاده و امانت است (لاوالی، 2019). بدیهی است که نیاز شدیدی به وجود منابع مشابه در کارائیب وجود دارد. از کتابخانه‌های این منطقه خواسته می‌شود تا با همکاران خود در سایر دانشکده‌ها همکاری کنند تا اطمینان حاصل کنند که فناوری جدید و همچنین فرصتی برای اصلاح فن‌آوری موجود برای تقویت کارآمدی فناوری در کتابخانه‌ها و همچنین دانشکده‌ها وجود دارد که به هر دو امکان استفاده یکپارچه را می‌دهد.
دانکن (2020) نیاز به کتابخانه‌ها را برای تقویت دسترسی بیشتر به مواد برای دانشجویان از راحتی اتاق خوابگاه و همچنین خارج از محوطه دانشگاه برجسته کرد. او همچنین بیان کرد که این کار باعث افزایش کارایی دانشجویان می‌شود که گاهی اوقات شب‌ها تا دیروقت مشغول مطالعه هستند، در حالی که ساختمان کتابخانه فیزیکی بسته است. این راحتی که او بیان کرد به سطوح بیشتری از استفاده از منابع کمک می‌کند و همچنین به توسعه نوشتههای دانشجویان و در نتیجه کیفیت مقاله آنها کمک می‌کند.
علاوه بر این، باواکوتی و صالح (2006) توضیح دادند که سیستم‌های هوشمند میتوانند برای بازیابی سریع‌تر اطلاعات برای نیازهای کاربران از بخش گسترده‌تری از پایگاه‌های داده الکترونیکی استفاده شوند. برای بهره وری، کاربر می‌تواند اطلاعات مورد نیاز خود را به زبان طبیعی بیان کند و روند جستجو را بسیار آسانتر کند و در عین حال نتایج بسیار بهتری را به همراه داشته است.
از متون مشهود است که هوش مصنوعی فعالیت‌های تکراری روزانه کتابخانه‌های دانشگاهی را در روزهای آینده به عهده می‌گیرد و بسیاری کالج‌ها و دانشگاه‌های متعددی در سراسر جهان تا به امروز از این فناوری استفاده می‌کنند. استفاده از فناوری هوشمند و نوآورانه تأثیر مثبتی بر کتابخانه‌ها، به ویژه کتابخانه‌های دانشگاهی و کالج‌ها داشته و دارد. این ثابت می‌کند که کاربردهای هوش مصنوعی تقریباً در تمام جنبه‌های کار کتابخانه، از بررسی کتاب گرفته تا مرجع یا حتی استفاده از فناوری هوشمند برای تعاملات بدون تماس با مشتریان، در زمان و هزینه صرفه‌جویی می‌کند.
کاربرد هوش مصنوعی در کتابخانه‌های دانشگاهی به طور تصاعدی در حال افزایش است و ظرفیت نامحدودی را به ذینفعان ارائه می‌دهد. دانکن (2021) فرصت‌های مختلفی را توضیح داد که به کتابخانه‌های دانشگاهی کارائیب برای سطوح دسترسی بیشتر برای کاربرانشان و همچنین سهولت ذخیره‌سازی و سرعت بازیابی اطلاعات از پایگاه‌های داده الکترونیکی موجود ارائه می‌شود.
توصیهها و نکات پایانی
تعدادی از برنامه‌های کاربردی برای هوش مصنوعی در کتابخانه‌های دانشگاهی در سراسر جهان وجود دارد و آنها تأثیر مثبتی بر کتابخانه‌های دانشگاهی گذاشته‌اند. اثبات اینکه کاربردهای هوش مصنوعی باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه تقریباً در تمام بخش‌های جامعه می‌شود، زمانی که به خوبی به نحوه رشد این فناوری نگاه کنید، کار سختی نیست.
سطوح کمک به کاربران کتابخانه و استفاده از هوش مصنوعی در کتابخانه‌های دانشگاهی با سرعت بسیار بالایی در حال افزایش است و به نفع جامعه کتابخانه‌های دانشگاهی کارائیب است که این فناوری را در کتابخانه‌ها دریافت کرده و در دسترس کاربران قرار دهند تا بتوانند از آن بهره‌برداری کنند.
در نظر گرفتن راه‌هایی برای گنجاندن این فناوری‌ها در کتابخانه‌های دانشگاهی، فرصت ایده‌آلی را برای مدیریت فراهم می‌کند تا خدمات ارائه‌شده به جامعه دانشگاهی را به طور کلی بهبود بخشند. کتابداران دانشگاهی باید بتوانند یاد بگیرند که چگونه به طور مؤثر از عوامل گفتگو، مرجع هوشمند و ماژولهای سواد اطلاعاتی برای خدمت به مراجعین کتابخانه استفاده کنند. کاربردهای هوش مصنوعی احتمالاً گسترش خواهد یافت و خدماتی را که ما هنوز تصورش را نکرده ایم، در بر خواهد گرفت.
لازم به ذکر است که استفاده از هوش مصنوعی هرگز نمیتواند تهدیدی برای کتابداران باشد، بلکه مکمل هستند. لیو (2011)، در مقاله خود مروری جامع از ادبیات مربوط به استفاده موثر از فناوری عامل هوشمند در محیط کتابخانه ارائه کرد و مزایای متعدد آن را بیان کرد. این محقق بیان کرد که هم هوش مصنوعی و هم کتابداران یکدیگر را به نفع ارائه بهترین خدمات به مراجعان تقویت خواهند کرد.
واضح است که هوش مصنوعی قبلاً بر روش جستجوی افراد برای اطلاعات تأثیر گذاشته است. یک موقعیت خوب برای کتابخانه‌ها این است که آنها را در خط مقدم آموزش هوش مصنوعی قرار دهند و در استفاده از ابزارهای خاص در حوزه‌های کلیدی ذخیره‌سازی و اشاعه اطلاعات پیشگام شوند. کتابخانه‌ها همیشه خود را به خاطر مشارکت در سواد اطلاعاتی ارزشمند دانسته‌اند و با کمک هوش مصنوعی میتوانند به‌طور کامل در این زمینه، با هدایت فناوری، غرق شوند.
