نوشته‌ها

فضای مشترک اطلاعاتی: آینده کتابخانه های دانشگاهی

این مقاله درصدد است مفهوم فضای مشترک اطلاعاتی را با تبیین شرایط حاضر، تعریف مفهوم، ویژگی‌ها و الگوهای فضای مشترک اطلاعاتی، بیان چند نمونه عملی، پیشنهادهایی برای تبدیل فضای کتابخانه به فضای مشترک اطلاعاتی، چالش¬های ایجاد و پیاده¬سازی فضای مشترک اطلاعاتی را مورد واکاوی قرار دهد. مقاله حاضر یک مقاله مروری و مفهومی است، بنابراین روش کتابخانه‌ای انتخاب شد. کتابخانه¬های دانشگاهی در طی دهه¬های گذشته تغییرات قابل‌توجهی کرده¬اند. این تغییرات، مدیران را در امر برنامه‌ریزی و پیش‌بینی امور کتابخانه¬ها با مشکل و چالش مواجه ساخته است. به نظر می‌رسد ظهور مفهوم فضای مشترک اطلاعاتی، مفهومی برای سازگاری با شرایط متغیر امروز کتابخانه‌های دانشگاهی است. اصطلاح فضای مشترک اطلاعاتی مفهوم نسبتاً جدیدی در حوزه علم اطلاعات و دانش شناسی است. فضای مشترک اطلاعاتی به‌عنوان درگاهی توصیف می‌شوند که از طریق آن دانشجویان و اعضای هیئت¬علمی به حجم وسیعی از منابع اطلاعاتی در جهان در یک مکان دسترسی می‌یابند، در محل کتابخانه منابع کمتری نگهداری می‌شود، دسترسی به خدمات فناوری و مرجع باهم ترکیب می‌شوند، بجای مالکیت اطلاعات تاکید بر دسترسی، مدیریت اطلاعات و هوشمندسازی خدمات است، مدیریت ارتباط با اعضا و استفاده‌کنندگان (خدمت محور) و یادگیری مشارکتی نقش محوری دارد. هیچ‌کس نمی‌داند کتابخانه دانشگاهی آینده شبیه چه خواهد شد؟ ناگفته پیداست کتابخانه‌های آینده یک منبع اطلاعاتی متکامل با کارکنان آگاه و ماهر خواهد بود که دسترسی سریع و آزاد را به منابع اطلاعاتی الکترونیکی و دیجیتالی، انجام تحقیقات علمی در محیطی راحت و حمایتی را فراهم کرده و یادگیری مشارکتی را تشویق می‌کنند. فضای مشترک اطلاعاتی اولین گام در این مسیر است.

برای مطالعه متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه فرمایید:

اسدی، مریم؛ مهدیقلی، حمید. (1395). فضای مشترک اطلاعاتی: آینده کتابخانه های دانشگاهی. نشریه تعامل انسان و اطلاعات.جلد سوم، شماره دوم، 1-19.

http://hii.khu.ac.ir

Loading

صلاحیت مدیران و کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی

بیانیه نشست کتابخانه‌های دانشگاهی سومین کنگره متخصصان علوم اطلاعات 14 – 15 آبان ماه 1396-تهران-کتابخانه ملی: دبیر نشست دکتر مریم اسدی

سومین کنگره متخصصان علوم اطلاعات، نشست کتابخانه‌های دانشگاهی با موضوع صلاحیت مدیران و کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی در تاریخ 14 و 15 آبان ماه 1396 به پایان رسید. اینک که سومین گام درراه بیان مسائل مبرم کتابخانه‌های دانشگاهی کشور برداشته‌شده است، ضروری به نظر می‌رسد تجربیات و پیشنهادهای حاصل از این نشست در بیانیه‌ای مستند شود تا هم در دسترس همگان قرار گیرد و هم در آینده امکان پیگیری و بازنگری آن فراهم باشد. ازاین‌رو، موارد زیر به‌اختصار بیان می‌شود:

1.       به اعتقاد ما، مدیریت کتابخانه های دانشگاهی یک اشتغال تمام‌وقت است که ‌نیاز مند تجربه غنی و توان مدیریتی است. مدیریت کتابخانه به عنوان یک اشتغال پاره وقت توسط عضو هیئت‌علمی‌ که وظیفه و دغدغۀ آموزش و پژوهش دارد، سیاست ناکارآمدی است که شایسته است ترک شود.

2.       کتابخانه‌های دانشکده‌ای به‌عنوان شعبه‌های کتابخانه مرکزی و بخشی از سامانه یکپارچه خدمات کتابخانه‌ای دانشگاه عمل کنند. رابطه آن‌ها با دانشکده مربوطه از نوع رابطه خدمت دهنده –خدمت گیرنده، تحت مدیریت کتابخانه مرکزی، باشد.

3.       کتابداران با توجه به تغییرات مهم در دانشگاه‌ها و تحول چرخه آموزش و پژوهش، نیاز به بازتعریف جایگاه خوددارند، لذا می‌توانند با تعریف پست‌های سازمانی جدید در دانشگاه نقش مهم خود را در چرخه پژوهش و ارتباط علمی، به‌ویژه آموزش و پژوهش به جامعه علمی نشان دهند. این مشکلی است که گریبان گیر کتابخانه‌های دانشگاهی کشورهای بسیاری است و با مدیریت تغییر، می‌توان کتابخانه دانشگاهی را به نهادی اثرگذار در دانشگاه تبدیل کرد.

4.       ارائه خدمات پژوهش ۲.۰ یکی از فرصت‌های ارزش‌آفرینی در این کتابخانه‌های دانشگاهی و از وظایف جدید کتابداران دانشگاهی برشمرد. پژوهش ۲.۰ انجام فرایند پژوهش در فضای مجازی و با استفاده از ابزارهای دیجیتال است. کتابخانه‌ها و کتابداران دانشگاهی می‌توانند نقش مهمی در آموزش مهارت‌ها و ارائه خدمات پژوهش ۲.۰ ایفا کنند و بر رونق کتابخانه‌های دانشگاهی بیفزایند.

5.       پیشنهاد و طراحی نقش‌های جدید به کتابخانه‌های دانشگاهی کشور از سوی کمیته با توجه به کم‌رنگ شدن جایگاه خدماتی کتابخانه و تحولات صورت گرفته

6.       با توجه به‌ضرورت ایجاد و مدیریت حافظه سازمانی در سازمان‌ها، اهتمام کتابداران دانشگاهی به این امر موجب اعتلای جایگاه آن‌ها در سازمان متبوع خود می‌شود.

7.       از انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران به‌عنوان متولی رشته انتظار می‌رود به برگزاری نشست‌ها و کارگاه‌های آموزشی تخصصی به توانمندسازی مدیران و کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی اهتمام بورزد و آن را جدی بگیرد.

8.       از انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران انتظار می‌رود به‌عنوان نماینده جامعه علمی و حرفه‌ای کتابداری ایران، نامه‌ای برای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کشور، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و نیز سایر سازمان‌های هم‌ردیف در مورد اصلاح سیاست‌های تعیین مدیران کتابخانه‌های دانشگاهی تهیه و ارسال کند و از آن‌ها درخواست کند رسیدگی و اقدام در مورد آن را مدنظر قرار دهند.

Loading