نوشته‌ها

مؤثرترین روش‌ها برای آموزش مهارت‌های پژوهشی به کاربران چیست؟

مقدمه

من در یک گروه تخصصی خدمات کتابخانه‌ای در لینکدین عضو هستم. در این گروه هر بار راجع به خدمات کتابخانه، پرسش‌هایی مطرح می‌شود. در ابتدا برای پاسخ به هر پرسش، مقاله‌ای  با استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی و متخصصان انجمن لینکدین نوشته و منتشر می‌شود. سپس کتابداران دیدگاه‌ها و تجربه‌های خود را در ارتباط با هر بخش از مقاله بیان می‌کنند.

اگر کتابدار متخصص و باتجربه باشید،در وهله اول وقتی پرسش را مشاهده می‌کنید، پرسش به نظر بدیهی می‌رسد و  پاسخ پرسش را سریع در ذهن‌تان مرور می‌کنید.  وقتی مقاله و تجربه‌های دیگران را می‌خوانید، متوجه این موضوع می‌شوید، این گونه پرسش‌ها از یک سو به شما کمک می‌کند چگونه به یک سوال تخصصی و مربوط به حرفه خود، پاسخ علمی و ساختاریافته بدهید؛ از سوی دیگر به شما کمک می‌کند از ایده‌ها و تجربیات دیگران بهره ببرید. متوجه می‌شوید روش‌ها و ایده‌های دیگری در این ارتباط وجود دارد که ممکن است به آن توجه نکرده‌اید و از آن غفلت کرده‌اید.

در این پست به یکی از پرسش‌ها و دیدگاه‌های کتابداران نسبت به آن پرسش پرداختم.  پرسش چه بود “مؤثرترین روش‌ها برای آموزش مهارت‌های پژوهشی به کاربران چیست؟“… خوب… حالا میریم به سراغ پاسخ پرسش:

سوال پژوهش را تعریف کنید

اولین قدم در هر پروژه پژوهشی، تعریف سوال یا موضوع پژوهش است. این کار همیشه آسان نیست، به خصوص برای پژوهشگران تازه کار که ممکن است ایده‌های مبهم یا وسیعی داشته باشند. می‌توانید با بررسی معیارهایی از قبیل هدف، مخاطب، دامنه، بافت و علاقه، به کاربران کمک کنید، سوالات پژوهش خود را محدود کنند.  همچنین می‌توانید آنها را راهنمایی کنید تا از ابزارهایی مانند نقشه ذهنی، نقشه مفهومی یا طوفان فکری برای تولید و سازماندهی ایده‌هایشان استفاده کنند.

دیوید مارتین (نظر و تجربه کتابدار پژوهشی و پژوهشگر)

من همیشه به افراد می‌گویم که به موضوع پژوهش خود مانند یک بازی کلمات فکر کنند – مانند جدول کلمات متقاطع یا چرخ ثروت. از مترادف‌ها، تشابه‌ها یا روش‌های متفاوت برای بیان پرسش خود استفاده کنید. نتایج شما را افزایش می‌دهد. همچنین، از گوگل فقط به عنوان نقطه شروع استفاده کنید. از نتایج گوگل و از زبان و اصطلاحات آن برای ساختن عبارت جستجوی خود استفاده کنید

مارتین ناماچکیکا (نظر و تجربه متخصص مدیریت دانش و مدیر کتابخانه)

آموزش مهارت های پژوهش به مراجعان بخش اساسی نقش کتابدار است و راه‌های موثری برای انجام این کار وجود دارد. کمک یک به یک، کارگاه‌های آموزشی و استفاده از منابع دیجیتال همه روش‌های ارزشمندی برای کمک به مشتریان برای توسعه مهارت‌های پژوهشی هستند. با تهیه راهنماها، برگزاری کارگاه‌های آموزشی ساختاریافته و منابع دیجیتال، کتابداران می‌توانند مراجعان را به پژوهشگران مستقل تبدیل کنند و از این طریق آنها را برای یافتن اطلاعات قابل اعتماد و مرتبط در زمینه‌های مختلف توانمند ‌سازند.

منابع مناسب را انتخاب کنید

قدم بعدی انتخاب منابع مناسب برای سوال پژوهش است. بسته به رشته، موضوع و سطح پژوهش، مراجعان ممکن است نیاز به استفاده از انواع مختلف منابع مانند کتاب، مجلات، پایگاه‌های اطلاعاتی، وب‌سایت‌ها یا رسانه‌ها داشته باشند. شما می‌توانید با آموزش نحوه شناسایی ویژگی‌ها، نقاط قوت و محدودیت‌های هر منبع، به کاربران کمک کنید تا بهترین منابع را انتخاب کنند. همچنین می‌توانید برای ارزیابی کیفیت و اعتبار منابع، معیارهای ربط، اعتبار، دقت، روزآمدی و پوشش محتوایی و زمانی منابع را به آنها معرفی کنید.

بریتانی دی. (نظر و تجربه کتابدار کتابخانه دانشگاهی)

من همیشه از دانشجویان درباره مشخصات تکلیفشان می‌پرسم – بسیاری باید انواع خاصی از منابع اطلاعاتی را پیدا کنند تا تکلیف را با موفقیت انجام دهند. هنگام آموزش ارزیابی اطلاعات، من روش خواندن جانبی را دوست دارم، که به دانشجویان می‌آموزد که خارج از منبعی که به دنبال آن هستند برای تأیید اطلاعات استفاده کنند.

استراتژی‌های  جستجو موثر را توسعه دهید

هنگامی که کاربران منابع خود را انتخاب کردند، باید استراتژی‌های جستجوی موثری را برای یافتن اطلاعات مورد نیاز خود توسعه دهند. این شامل استفاده از کلمات کلیدی، عملگرهای جستجو، فیلترها و سایر ویژگی‌ها است. این استراتژی‌ها نتایج جستجو را اصلاح و گسترش می‌دهند. می‌توانید با نشان دادن نحوه استفاده از ابزارهای جستجوی مختلف، مانند فهرست‌ها، نمایه‌ها، موتورهای جستجو، یا راهنمای موضوعی، به کاربران کمک کنید تا استراتژی‌های جستجوی خود را توسعه دهند. همچنین می‌توانید نحوه استفاده از مترادف‌ها، عبارات مرتبط، یا عبارات عام‌تر و خاص‌تر را برای تغییر و بسط عبارات جستجوی خود به آنها آموزش دهید.

دیانا روسا (نظر و تجربه کتابدار کتابخانه)

یک مثال برای توسعه استراتژی‌های جستجو، که شخصاً آن را مؤثر می‌دانم، انجام تمرین‌های عملی است که در آن کاربران می‌توانند مستقیماً استراتژی‌های جستجو را اعمال کنند. استفاده از مثال‌های تحقیق واقعی برای نشان دادن اینکه چگونه استراتژی‌های جستجو به طور مؤثر اعمال می‌شوند، می‌تواند به کاربران کمک کند تا ارتباط و کاربرد عملی مهارت‌هایی را که یاد می‌گیرند، ببینند.

اطلاعات را تحلیل و ترکیب کنید

پس از اینکه مشتریان اطلاعات مورد نیاز خود را پیدا کردند، باید آن را تحلیل و ترکیب کنند تا به سؤال پژوهش خود پاسخ دهند. این شامل خواندن، خلاصه کردن، مقایسه، بیان تضادها، و ادغام اطلاعات از منابع مختلف است. می‌توانید با راهنمایی آنها به استفاده از سازمان‌دهنده‌های گرافیکی، مانند جداول، نمودارها یا ماتریس‌ها، به کاربران کمک کنید تا اطلاعات را تحلیل و ترکیب کنند و به آنها در مقایسه و سازمان‌دهی اطلاعات کمک کند. همچنین می‌توانید آنها را تشویق کنید که از مهارت‌های تفکر انتقادی، مانند پرسش، استدلال، و استدلال‌های مبتنی بر شواهد برای تفسیر و ارزیابی اطلاعات استفاده کنند.

دیانا روسا (نظر و تجربه کتابدار کتابخانه)

برخی از راه‌های موثر برای آموزش مهارت‌های پژوهش، تجزیه و تحلیل و ترکیب، شامل ارائه مثال‌های عملی مانند تشویق به مشارکت فعال، استفاده از منابع آنلاین و ارائه بازخورد سازنده در مورد روش‌های پژوهش کاربران است. علاوه بر این، راهنمایی آنها در ارزیابی انتقادی منابع و ترویج تفکر تحلیلی مفید است.

ارتباط برقرار کنید و اطلاعات را استناد دهید

مرحله نهایی در فرآیند پژوهش، برقراری ارتباط و استناد اطلاعات در قالب و سبک مناسب است. بسته به هدف و مخاطبان پروژه تحقیقاتی، کاربران ممکن است نیاز به استفاده از روش‌های مختلف ارتباطی مانند گزارش، مقاله، سخنرانی یا پوستر داشته باشند. می‌توانید با آموزش نحوه استناددهی و نحوه تهیه گزارش، مقاله و پاور سخنرانی و پوستر به آنها کمک کنید. همچنین می‌توانید آنها را با ابزارهای استناددهی، مانند تولیدکننده‌های استناد citation generators، نرم‌افزارهای مدیریت اطلاعات علمی (اندنوت و مندلی) managers یا راهنماها آشنا کنید تا استناددهی استاندارد داشته باشند.

فرآیند پژوهش را ارزیابی و آن را رویت‌پذیر کنید

فرآیند پژوهش یک روند خطی یا ثابت از مراحل و گام‌ها نیست، بلکه یک چرخه پویا و تکراری از پژوهش و یادگیری است. بنابراین، برای مراجعان مهم است که فرآیند و نتایج پژوهش خود را ارزیابی و تأمل کنند و نقاط قوت و ضعف، چالش‌ها و راه‌حل‌ها و زمینه‌های بهبود را شناسایی کنند. شما می‌توانید با ارائه بازخورد و معرفی شاخص‌ها و ابزارهای ارزیابی پژوهش به کاربران کمک کنید تا فرآیند پژوهش خود را ارزیابی کرده و در مورد آنها فکر کنند. همچنین می‌توانید آنها را تشویق کنید تا تجربیات و دیدگاه‌‌ های پژوهشی خود را با دیگران، مانند همسالان، مربیان، یا کتابداران در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارند.

نگارش: مریم اسدی

منبع: https://www.linkedin.com/advice/0/what-most-effective-ways-teach-research-skills-ge6bc

 

Loading

چگونه یک جستجوی موثر برای مرور نوشتارها انجام دهیم؟

مقدمه

مرور نوشتارها یا بررسی متون (literature review) فعالیتی فکری و تحلیلی است که طی آن پژوهشگر؛ متون و آثار موجود در زمینه پژوهش خود را شناسایی می کند تا در راستای پژوهش خود از آنها استفاده کند. مرور نوشتارها خلاصه‌ی پژوهش‌های پیشین نیست؛ بلکه مطالعه‌ای است که ضمن خلاصه کردن پژوهش های پیشین؛ آن را ارزیابی و ارتباط آنها را با یکدیگر و با پژوهش در دست انجام مشخص می‌کند. توانایی شناسایی، بازیابی، مرور، تحلیل و نوشتن از جایگاه مهمی در تدوین پیشینه است. هدف از مرور نوشتارها این است تا مشخص کنید چه آثاری؛ توسط چه کسانی؛ با چه هدف‌هایی؛ با چه روش‌هایی؛ با چه یافته‌هایی در زمینه مورد توجه پژوهشگر نوشته شده‌اند و چه زمینه‌هایی برای انجام پژوهش‌های بیشتر وجود دارد(منبع https://info-consulting.ir/literature-review/)قدرت یک پیشینه پژوهش به توانایی آن در غربال کردن و بازیابی منابع مرتبط بستگی دارد. داشتن یک رویکرد جستجوی بهینه برای یافتن منابع مرتبط نه تنها پیشینه مقاله شما را تقویت می‌کند، بلکه کارایی مرور شما را نیز افزایش می دهد. در این مقاله، قصددارم، شما را از طریق فرآیند ایجاد یک استراتژی جستجوی موثر برای یافتن متون مرتبط راهنمایی ‌کنم و ابزارهای کلیدی مربوط به آن را معرفی کنم. آگاهی از این موضوع  به شما امکان می‌دهد پیشینه جامع و مرتبط را به دست آورید.

مراحل کلیدی برای ایجاد یک استراتژی جستجوی موثر:

 مفاهیم و اصطلاحات جستجو را برای هر کدام از مفاهیم موجود در پژوهشتان را مشخص کنید

اولین قدم در جستجوی نظام‌مند متون، شناسایی مفاهیم کلیدی است. استفاده از چارچوب PICO (در پزشکی) – بیمار، مداخله، مقایسه، نتیجه (Patient, Intervention, Comparison, Outcome) – می تواند اینکار را ساده کند. به عنوان مثال، این سوال را در نظر بگیرید: “در بیماران مسن (P)، واکسن آنفلوانزا (I) در مقایسه با نبود واکسن (C) در پیشگیری از بستری شدن مرتبط با سرماخوردگی (O) چقدر موثر است؟ با شناسایی مفاهیم اساسی با تاکید بر عناصر موجود در عنوان و چکیده، شروع کنید.

واژگان کنترل شده در جستجوها

مرحله بعدی شامل شناسایی واژگان کنترل شده برای جستجو در پایگاه های اطلاعاتی است.

واژگان کنترل شده در جستجوی متون، اصطلاحات استاندارد و از پیش تعریف شده‌ای هستند که پایگاه‌های اطلاعاتی برای نمایه‌سازی و بازیابی مقالات مرتبط و برای تضمین یکدستی و غلبه بر تنوع واژگانی، استفاده می‌کنند (نیز نگاه کنید به https://info-consulting.ir/thesaurus-keywords-tools/).

این واژگان، مانند سرعنوان‌های موضوعی پزشکی (MeSH) در PubMed، به صورت سلسله‌مراتبی سازماندهی شده‌اند. به عنوان مثال، اگر در حال تحقیق درباره آنفولانزا هستید، استفاده از اصطلاحنامه مش MeSH تضمین می‌کند که مقالاتی را خواهید یافت که ممکن است به این بیماری به عنوان “آنفولانزا”، “آنفولانزای فصلی” یا حتی “H1N1” اشاره کنند.

قرار دادن این اصطلاحات متنوع تحت یک اصطلاح استاندارد، دقت جستجوی شما را افزایش می دهد. در اینجا ساختار واژگان کنترل شده در تعدادی از پایگاه‌های اطلاعاتی را نشان می ‌دهد.

جستجوی کلیدواژه‌ها

هنگامی که از جستجوی کلیدواژه‌ای استفاده می کنید، به پایگاه اطلاعاتی دستور می دهید که به دنبال عبارت دقیق وارد شده بگرددد. این روش می تواند بسیار مستقیم باشد اما با چالش هایی همراه خواهد بود:

  • دقت: جستجوی «آنفولانزا» ممکن است مقالاتی را که از «سرماخوردگی Flu» استفاده می‌کنند را از دست بدهد.
  • گستردگی: “آنفولانزا” می‌تواند مقالات نامرتبط را بازیابی کند، به عنوان مثال، “فلورسانس”.
  •  متغیر بودن: اصطلاحات مختلف برای یک مفهوم نیاز به کلیدواژه‌های متنوعی دارد.

برای بررسی متمرکز بر آنفولانزا، استفاده از کلیدواژه مانند “آنفولانزای فصلی”، “H1N1” و “آنفلوانزا A” “seasonal flu”, “H1N1”, and “influenza A” اطمینان حاصل می‌کند که نتایج جامعی دریافت می‌کنید.

فنون ساختن اصطلاحات کلیدواژهای برای جستجوی متون:
  • اصطلاحات مشابه/مترادف: انواع مختلفی مانند ” “flu” and “influenza.را ضبط کنید.
  •  تنوع املایی: املاها/اصطلاحات منطقه ای یا اصطلاحات خط فاصله را در نظر بگیرید. به عنوان مثال: املای آمریکایی در مقابل انگلیسی
  • توضیحات متناقض: برخی از اصطلاحات ممکن است در مقالات، متفاوت بیان شوند اما معنی یکسانی داشته باشند. به عنوان مثال، اصطلاحاتی مانند “آنفولانزای مرغی” و “آنفولانزای پرندگان” “bird flu” and “avian influenza”.
  • طیف ویژگی: تعادل بین اصطلاحات عمومی و جزئی. به عنوان مثال، از “ویروس” به “ویروس آنفولانزای H1N1”.
  • کوتاه‌سازی واژه‌ها Truncation: ستاره (*) در انتهای یک رشته از کاراکترها تمام عباراتی را که با آن رشته شروع می شوند جستجو می کند. به عنوان مثال، با استفاده از “influenz*” “influenza”، “influenzae” و “influenzal” را بازیابی می کند.
  • استفاده از نمادها Wildcard: “؟” جایگزین یک حرف یا نشان دادن یک حرف اضافی که در آن املا یا تغییر کلمه امکان پذیر است. به عنوان مثال. “H?N1” با “H1N1” و “H3N1” مطابقت دارد.
  • عملگرهای مجاورتی: میزان نزدیک بودن دو کلمه را مشخص می‌‍کند. فایده: نتایج شما را مرتبط‌تر کند. “influenza NEAR3 vaccine”  بین این دوکلمه سه فاصله وجود داشته باشد.

به یاد داشته باشید، نکته کلیدی این است که به طور گسترده فکر کنید، تمام عبارات مرتبط را در نظر بگیرید و استراتژی جستجوی خود را با پایگاه اطلاعاتی در حال استفاده تنظیم کنید.

اصطلاحات را با عملگرهای بولی ترکیب کنید

استفاده از عملگرهای بولین دامنه جستجوی شما را افزایش می‌دهد.

  • عملگر “AND” تضمین می‌کند که تمام مفاهیم انتخاب شده در نتایج وجود دارد. برای مثال، «واکسن آنفولانزا و آنفولانزا» مقالاتی را که هر دو عبارت را دارند بازیابی می‌کند.
  • از سوی دیگر، عملگر “OR” نتایج را در  هر جایی که باشد بازیابی می‌کند ، بنابراین “flu OR آنفلوانزا” مقالاتی را با هر یک از این اصطلاحات می گیرد.
  • اگر می‌خواهید یک اصطلاح خاص را حذف کنید، عملگر “NOT” مفید است. به عنوان مثال، “آنفلوآنزا NOT H1N1” مقالاتی در مورد آنفولانزا ارائه می‌دهد که به طور خاص به گونه H1N1 اشاره نمی کند.
 استراتژی جستجوی خود را ترجمه کنید

هر پایگاه داده، اعم از PubMed، Scopus یا Web of Science، اصطلاحات و روش جستجوی منحصر به فرد خود را برای تفسیر عبارت‌های جستجو (سینتکس) دارد. ضروری است که استراتژی جستجوی خود را با استانداردهای خاص هر پایگاه اطلاعاتی که استفاده می‌کنید منطبق کنید.

در اینجا چند ابزار رایگان برای کمک به شما در «ترجمه جستجو» آمده است.

برای مثال 

استراتژی جستجوی خود را مستند و ثبت کنید.

برای بهترین عملکرد، شفافیت و تکرارپذیری، تمام عناصر جستجوی متون را مستند کنید.

برای مطالب بیشتر می توانید به پیوندهای زیر مراجعه کنید:

در این راهنمای سریع، اصول اولیه انجام یک جستجوی مرور نوشتارها را آموخته‌اید. از این مطلب می‌توانید به عنوان نقطه شروع برای پژوهش‌های عمیق‌تر استفاده کنید.

Loading

بهینه‌سازی استراتژی جستجو

استراتژی جستجو (راهبرد جستجو) ساختارسازمان‌یافته از کلمات کلیدی است که برای جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی یا موتورهای کاوش استفاده می‌شود. استراتژی جستجو مفاهیم اصلی سوال پژوهش شما را به منظور بازیابی نتایج دقیق ترکیب می کند. باید توجه داشته باشید استراتژی جستجو در هر پایگاه‌اطلاعاتی یا موتورکاوشی متفاوت است. هر پایگاه اطلاعاتی متفاوت عمل می کند، بنابراین شما باید استراتژی جستجوی خود را برای هر پایگاه‌داده بنویسید. اگر پژوهش شما چندین حوزه مختلف را پوشش می دهد، باید تعدادی استراتژی جستجوی جداگانه ای ایجاد کنید. استراتژی‌های خود را آزمایش کرده و پس از بررسی نتایج جستجو ، آنها را اصلاح کنید. در این اینفوگراف به یکی از استراتژی‌ها شامل جستجوی سرعنوان موضوعی و کلیدواژه‌ها اشاره دارد.

فایل pdf اینفوگراف

Loading

فنون استراتژی جستجو

در این مقاله به شش تکتیک یا فنون استراتژی جستجو اشاره خواهد شد و در ادامه فیلم آموزشی این مقاله را خواهید دید.

جستجو با عبارت دقیق

برای جستجوی دقیق عبارت جستجو از «علامت نقل قول» استفاده کنید .

مثال:

«عزت نفس» “Self esteem”

«آموزش سواد اطلاعاتی» “ Information literacy education”

فایده: کاهش تعداد نتایج و بدست آمدن نتایج مرتبط

استفاده از جستجوهای تقریبی

کوتاه‌سازی واژه‌ها Truncation : برای یافتن تنوع واژه مورد نظر یا اشکال مفرد یا جمع واژه از علامت * استفاده می شود. برای مثال

nutri*  اشکال متنوع آنnutrient, nutrition, nutrigenetics

استفاده از نمادها Wildcard: برای فهمیدن تغییرات املایی واژه‌ها و از علامت ؟ $  استفاده می شود. برای مثال

behavior , Behaviour  :behave?or

 organi?ation : organization  organisation

استفاده از جستجوهای مجاورتی

میزان نزدیک بودن دو کلمه را مشخص کنید. فایده: نتایج شما را مرتبط‌تر کند.

به طور کلی هرچه دو کلمه به یکدیگر نزدیکتر باشند، رابطه بین آنها نزدیکتر است. (راهنمای پایگاه اطلاعاتی).

معمولا از ADJ (number)، N (number)

مثال:

In OvidSP databases (like Medline), searching for “physician ADJ3 relationship”

جستجوی تزاروسی یا اصطلاحنامه‌ای

انتخاب کلیدواژه ها از تزاروس پایگاه اطلاعاتی و جستجو با آن فایده: باعث کاهش نتایج جستجو می‌شود.

جستجوی با عملگرهای بولین

استفاده از منطق بولین برای ترکیب عبارت‌های جستجو؛ Boolean operators (AND, OR and NOT) به شما اجازه می‌دهد تا ترکیب‌های مختلف عبارت‌های جستجو یا سرعنوان‌های موضوعی را امتحان کنید.

عملگرهای اصلی بولی عبارتند از: AND, Or, Not

جستجوی  استنادی

جستجوی استنادی روشی برای یافتن مقالاتی است که توسط سایر منابع به آنها استناد شده است.

از جستجوی استنادی برای موارد زیر استفاده کنید:

  • دریابید که آیا مقالات توسط نویسندگان دیگر استناد شده است یا خیر.
  •  مقالات جدیدتری را با موضوع مشابه پیدا کنید.
  • کشف کنید که چگونه یک ایده یا نوآوری شناخته شده تأیید، اعمال، بهبود، توسعه یا تصحیح شده است.
  • کمک کنید تا مرور ادبیات شما جامع تر شود.

پایگاه هایی که با آنها می توانید جستجوی استنادی انجام دهید:

OvidSP databases

Google Scholar

Web of Science

Scopus

فیلم آموزشی:

https://info-consulting.ir/keywords/

Loading

تبدیل پرسش پژوهش به استراتژی جستجو

Loading