نوشته‌ها

چگونه فرایند پژوهش را شروع کنیم؟

هنگامی که مجبورید یک پایان نامه یا مقاله بنویسید، اکثر افراد نمی دانند از کجا شروع کنند و برایشان کار سختی است. اما باید بدانید که مراحل مشخصی وجود دارد که می توانید دنبال کنید. فرایند پژوهش اغلب با یک ایده کلی که دوست دارید بیشتر درباره آن بدانید آغاز می شود. بی شک بررسی اولیه ای برای شناسایی مشکل یا مساله انجام می دهید. بعد از تعیین مساله و سوالات پژوهشی، می توانید طرح اولیه ای درباره پرداختن به موضوع و انجام تحقیق تهیه کنید. اینکار به پیشنهاده پژوهش (پروپوزال) منتهی می شود که ایده و برنامه های شما را تشریح می کند. پژوهشگران گام هایی برای انجام پژوهش بیان می کنند که در زیر دو شکل آن آورده شده است. باید بدانید فرایند پژوهش یک فرایند خطی نیست بلکه ممکن است در هر مرحله لازم باشد به مرحله قبلی بازگردید.

این مقاله به اولین گام فرایند پژوهش توجه دارد و کمک می کند ایده های خود را محدودتر کرده و پایه ای محکم برای پروژه تحقیقاتی خود ایجاد کنید.

مرحله اول: انتخاب موضوع

ابتدا باید ایده هایی را مطرح کنید. موضوع  مقاله یا پایان نامه/رساله شما می تواند بسیار گسترده و کلی شروع شود. به حوزه عمومی یا زمینه مورد نظر خود فکر کنید. بهتر است موضوعی را انتخاب کنید  که کمی با آن آشنایی دارید.

برای محدود کردن دامنه موضوع، منابعی را مطالعه کنید. مجلات مهم و معتبردر حوزه موضوعی خود را جستجو و فهرست مطالب آنها را مرور کنید. اگر مقاله ای از نظر شما مناسب و مرتبط است، برای یافتن منابع مرتبط بیشتر، فهرست ماخذ آن ها را بررسی کنید.

همانطور که می خوانید، یادداشت برداری کنید و سعی کنید مسئله، سوالات، بحث ها، تضادها و خلا ها را شناسایی کنید. هدف این است تا موضوع کلی را به موضوع خاص و تخصصی تر محدود کنید.

حتماً عملی بودن پژوهش، امکانات و تجهیزات موجود، مدت زمان انجام تحقیق، و دسترس پذیر بودن منابع و داده های مربوط به موضوع را در نظر بگیرید. قبل از حرکت به مرحله بعد، خوب است، موضوع را با اساتید خود یا دانشجویان علاقمند و سال بالایی در میان بگذارید.

مقاله مرتبط : چگونه یک موضوع خوب انتخاب کنیم؟

مرحله دوم: شناسایی مساله پژوهش  یا خلاء پژوهش

در این مرحله موضوع  را محدود  و مشخص کرده اید . اما پرسشی مطرح است که پژوهش شما دقیقاً چه چیزی را بررسی خواهد کرد و چرا اهمیت دارد؟ برای تمرکز بر هدف تحقیق، بایستی مسئله تحقیق را تعریف کنید.

مساله ممکن است یک مساله عملی باشد؛ برای مثال، فرآیند یا عملی که به خوبی کار نمی کند، مساله ممکن است اشکال در عملکرد یک سازمان یا مشکلی باشد که گروه خاصی از افراد جامعه با آن مواجه هستند.

از طرف دیگر، مساله ممکن است، مسئله نظری یا تئوری باشد؛ برای مثال، کشف پدیده یا رابطه ناشناخته، کشف یا تضاد بین مدل ها، کشف نظریه های مختلف یا بحثی حل نشده بین محققان باشد.

برای قرار دادن مساله در بافت و تعیین اهداف، بیان مساله بنویسید یعنی مساله یا مشکل را تبیین کنید. بیان مساله نشان می دهد که چه کسی/چه عاملی بر این مسئله تأثیر می گذارند، چرا تحقیقات لازم است و چگونه پروژه تحقیقاتی شما آن مساله یا مشکل را حل می کند.

مرحله سوم: تدوین و نوشتن پرسش های پژوهش

در مرحله بعد، بر اساس بیان مساله ، باید یک یا چند سوال تحقیق بنویسید. این پرسش ها براساس اهداف نوشته می شود. پرسش ها ممکن است بر توصیف ، مقایسه ، ارزیابی یا توضیح مسئله تحقیق متمرکز شوند.

یک سوال تحقیقاتی قوی باید به اندازه کافی خاص باشد که بتوانید با استفاده از روشهای تحقیق کیفی یا کمی مناسب ، به آن پاسخ دهید. همچنین باید به اندازه کافی پیچیده باشد که نیاز به تحلیل و استدلال عمیق داشته باشد. سؤالاتی که می توان با “بله / خیر” یا به راحتی پاسخ داد، برای یک پایان نامه یا مقاله مناسب نیستند.

در برخی از انواع تحقیق، ممکن است در این مرحله نیاز به ایجاد یک چارچوب مفهومی و فرضیه های قابل آزمایش داشته باشید.

مرحله چهارم: تهیه مدل مفهومی یا طرح پژوهش

طرح تحقیق چارچوبی عملی برای پاسخگویی به سوالات تحقیق شماست. این چارچوب شامل تصمیم گیری در مورد نوع داده های مورد نیاز، روشهای گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها و مکان و مقیاس زمانی تحقیق است.

روشهای احتمالی بسیاری وجود دارد که می توانید برای پاسخ به سؤالات خود استفاده کنید. تصمیماتی که می گیرید تا حدودی براساس اولویت های شما خواهد بود. به عنوان مثال ، آیا می خواهید علل و تأثیرات را تعیین کنید ، نتیجه گیری کلی کنید یا جزئیات یک زمینه خاص را بفهمید؟

باید تصمیم بگیرید، آیا از داده های اولیه یا ثانویه و روش های کیفی یا کمی استفاده خواهید کرد. همچنین باید ابزارها، رویه ها و روش جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها استفاده می کنید، و همچنین معیارهای انتخاب شرکت کنندگان یا منابع را تعیین کنید.

مرحله پنجم: نوشتن پیشنهاده تحقیق (پروپوزال)

سرانجام ، پس از اتمام این مراحل ، آماده تکمیل یک پیشنهاده تحقیق هستید. این پیشنهاده بافت ، ارتباط ، هدف و برنامه تحقیق شما را تشریح می کند.

علاوه بر بیان مقدمه، بیان مسئله و سؤالات تحقیق ، این پیشنهاده باید بررسی متون را نیز ارائه دهد و نشان دهد تحقیق شما  در بین آثار تحقیقاتی موجود کجا قرار خواهد گرفت. بخش طراحی تحقیق رویکرد شما را شرح می دهد و دقیقاً آنچه شما انجام خواهید داد توضیح می دهد.

Loading

راه حل 12 مرحله‌ای برای انجام یک پژوهش علمی

در ابتدا این پرسش مطرح می‌شود که پژوهش علمی چیست؟ بسته به اینکه این پرسش را از چه کسی می‌پرسید، به احتمال زیاد پاسخ‌های متفاوتی از سوی افراد دریافت خواهید کرد. برخی خواهند گفت که آنها به طور مرتب در وبگاه‌های مختلف تحقیق و جستجو می‌کنند تا بهترین مکان برای خرید کالاها یا خدمات مورد نظر خود را بیابند. شبکه‌های تلویزیونی ظاهراً تحقیقاتی را از صاحبنظران یا مردم درباره موضوعات مختلف اجتماعی و سیاسی مانند انتخابات آینده یا پروژه‌های مختلف دولتی انجام می‌دهند. دانشجویان برای انجام تکالیف خود یا برای انجام مقالات ترم ، اطلاعات مورد نیاز خود را از اینترنت می‌یابند. مشاغل و مشاوران، راه‌حل‌های مختلفی را برای رفع مشکلات سازمانی مانند تنگناهای زنجیره تأمین یا شناسایی الگوهای خرید مشتری جستجو و تحقیق می‌کنند.

با این حال، هیچ یک از موارد فوق را نمی‌توان “پژوهش علمی” نامید، مگر اینکه:

1) به بدنه علم کمک کند

2) از روش علمی پیروی کند.

پس پژوهش علمی  ( Scientific Research) به معنای یافتن پاسخ یا حل مساله با یک روش شناخته شده علمی است. آشنایی با گام‌های پژوهش علمی موجب ساختارمند شدن ذهن و کاهش اضطراب و سردرگمی پژوهشگر خواهد شد. در این نوشته یک راه حل 12 مرحله‌ای به همراه رهنمودهای کاربردی انجام آن را خواهیم گفت.

دوازده گام برای انجام یک پژوهش علمی

  1. شناسایی حوزه پژوهشی مورد علاقه خود
  2. جستجوی تمام حوزه‌های پژوهشی حوزه مورد علاقه در پایگاه‌های اطلاعاتی و مجراهای اطلاعاتی از قبیل وب
  3. یافتن حداقل 50 چکیده و استفاده از کلیدواژه های آن برای جستجو در منابع اطلاعاتی
  4. استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی استنادی از قبیل اسکوپوس، ای اس ای و گوگل اسکالر و تنظیم مقالات براساس تعداد استناد (نشان دهنده اعتبار و  اهمیت مقاله است)
  5. دانلود یا امانت مقالات و کتاب‌های مرتبط و انتخاب شده و مطالعه دقیق و هدف‌مند آنها
  6. یافتن مقالات دیگر از طریق فهرست ماخذ مقالات دانلود شده
  7. تهیه رئوس مطالب و برنامه زمان‌بندی (دقیقا مشخص کنید چه چیزی می‌خواهید انجام دهید و چگونه)
  8. در صورت نیاز تماس با نویسندگان و صاحب نظران برای تبادل نظر
  9. در صورت امکان تقاضا برای گرفتن کمک هزینه و تقاضا برای گرفتن امکانات پژوهشی و آزمایشگاهی (از قبیل نرم افزار، دستگاه آزمایش، مواد و ابزار آزمایشگاهی و …)
  10. اجرای پژوهش
  11. ثبت نتایج و جزئیات در طول فرایند اجرای پژوهش
  12. نگارش پژوهش و انتشار آن در قالب مقاله، پایان نامه یا گزارش فنی

 رهنمودها

  • در حین پژوهش گروه‌های تحقیقاتی که مشابه با موضوع مورد پژوهش شماست شناسایی کنید و به آنها بپیوندید مثلا گروه های بحث، فروم ها و …
  • هر دو هفته یکبار کارهایی که انجام داده‌اید را دقیقا بنویسید و ثبت کنید. این روش به کار شما نظم و ساختار می‌دهد.
  • حوزه‌های پژوهشی را برای پژوهش خود انتخاب کنید که مورد علاقه شماست . مطمئن شوید در طول پژوهش موضوع برای شما ملال‌انگیز و کسل‌کننده نمی‌شود.
  • تمام فعالیت‌های خود را ثبت کنید. این به شما کمک می‌کند برای توجیه نتایج خود به راحتی کارهایی که انجام داده‌اید را به خاطر آورید.

ابزارهایی که در طول پژوهش علمی به آن نیاز دارید:

رایانه

ایده‌ها و نظرات دیگران (پژوهش‌های مرتبط با حوزه)


منابع کتابخانه


اینترنت


ذهن خلاق و کنجکاو


زمان

Loading