نوشته‌ها
پلامکس متریکس: شاخص سنجش اثرگذاری علمی
در طی دو دهه گذشته، نحوه استفاده و ارتباط مردم با منابع علمی کاملا تغییر یافته است. مردم غالبا از طریق شبکه‌های اجتماعی درباره مطلبی یاد می‌گیرند و برای یافتن آن جست‌‌وجو می کنند. همچنین آنها برای دست یافتن به مطالب علمی خود از طریق هزاران سایت شامل واسپارگاه دسترسی آزاد اقدام می‌کنند. بنابراین جامعه پژوهش برای تعیین مهمترین و ارزشمندترین پژوهش علاوه بر شاخص های مبتنی بر شمارش استناد به شاخص های آلتمتریکس یا دگرسنجه ها توجه کرده اند.
در اوایل سال 2012 پلام آنالیتیکس Plum Analytics با چشم انداز به دست آوردن روشی پیشرفته برای اندازه‌گیری تأثیر پژوهشی افراد و سازمان‌ها تاسیس شد. سپس در سال 2014 به بخشی از خدمات اطلاعاتی ابسکو تبدیل شد و در سال 2017 به الزویر پیوست. یکی از خدمات پلام آنالیتیکس برای سنجش تاثیرگذاری علمی پلامکس متریکس PlumX Metrics است. این شاخص، هم اکنون در کنار دیگر شاخص های سنجش نویسندگان و بروندادهای پژوهشی در اسکوپوس، قابل مشاهده است.
پلامکس متریکس
پلامکس متریکس اطلاعاتی را در مورد نحوه تعامل افراد با تک تک نتایج پژوهش‌ها در قالب محصولات پژوهشی (مقالات، فیلم، محصولات علمی کنفرانس‌ها، فصول کتاب و موارد دیگر) در محیط آنلاین ارائه می‌کند. نمونه هایی از این نحوه تعامل شامل وقتی که پژوهشی در خبرها اشاره شده، در مورد آن توییت شده، در شبکه های اجتماعی دیده شده یا بارگیری شده است و غیره.
پلامکس شاخص های تحقیقاتی مناسبی را برای انواع محصولات علمی جمع‌آوری و آنها را به پنج دسته جدا طبقه بندی کرده است. این پنج دسته شامل استناد(Citation)، استفاده(Usage)، جذب(Captures)، اشاره(Mentions)، رسانه اجتماعی(Social Media) است. در این سنجش تاکنون 67 نوع محصول پژوهشی در نظر گرفته شده است که ردیابی آن توسط ID های مختلفی صورت می گیرد.
در سرفصل های بعدی به توضیح انواع محصولات پژوهشی، ردیابی محصولات و معیارهای ارزیابی می پردازیم.
بروندادهای پژوهشی (Research Output (aka Artifacts
پلامکس معیارهای پژوهشی درباره مقاله‌های مجله‌های علمی جمع‌آوری کرده، اما بروندادهای پژوهشی خیلی بیشتر از این مورد است. پژوهشگران بسته به رشته پژوهشی خود فرمت‌های زیادی از محصولات علمی را تولید می کنند. به عنوان مثال: تولیدات اصلی برخی پژوهشگران ممکن است کتاب و فصول کتاب منتشر کرده باشند؛ یا نتایج خود را در کنفرانسی ارائه دهند و اسلایدهای خود را به اشتراک بگذارند؛ یا داده‌های پژوهشی خود را در رسانه ای ارائه کنند؛ ممکن است درباره نتایج منفی پژوهش‌های خود که در مقاله‌ای ذکر نکرده اند در وبلاگی ارائه کنند.
پلام آنالیتیکس در تلاش است تا معیارهای تحقیقاتی پیرامون همه انواع بروندادهای علمی که artifacts یا مصنوعات می‌نامد جمع آوری کند که تاکنون 67 نوع برونداد پژوهشی را در نظر گرفته است که در شکل زیر قابل مشاهده است.
ردیابی بروندادهای پژوهشی
ردیابی یک برونداد پژوهشی نیازمند راهی برای شناسایی آن است. برای مثال برای شناسایی مقالات از شناسه شی دیجیتال (DOI) استفاده می شود. اما در مورد ردیابی مقالاتی که DOI ندارند و یا محصولاتی علمی که مقاله نبوده اند، شناسایی آنها نیز به فرمت یا بستر نمایه سازی آن بستگی دارد. مثلا مقالاتی که در پابمد نمایه می‌شوند (که ممکن است DOIنداشته باشند) دارای شناسه PMID هستند. محصولات پژوهشی که به صورت فیلم در YouTube هستند دارای شناسه یوتیوب هستند. شناسایی کتاب توسط ISBN صورت می گیرد. بنابراین پلام آنالیتیکس برای جمع آوری معیارهای بیش از 52 میلیون منبع پژوهشی به شناسه‌های بیشتری نیاز دارد. تصویر زیر چندین نمونه مهم از شناسه‌ها را نمایش می‌دهد.
شاخص‌های ارزیابی
همان طور که گفته شد آنچه به عنوان پلامکس متریکس شناخته می شود، پنج دسته از معیارها هستند که کمک می‌کنند تا مقادیر عظیمی از داده‌های بدست آمده به وسیله مقایسه مثل به مثل تجزیه و تحلیل شوند. در زیر به توضیح هر کدام از این معیارها و سنجه‌های آن می‌پردازیم.
استناد (Citation): تعداد استناد در پلامکس به این معنی است که چندبار مقاله شما توسط دیگران استناد شده است. این مقوله شامل:
- استناد (Citation): استناد سنتی در پایگاه‌های استنادی از قبیل اسکوپوس
- استنادهای بالینی (Clinical Citations): استنادی که منابع مختلف بالینی به محصولات پژوهشی کرده‌اند. منابع مختلف بالینی شامل: سیستماتیک‌رویو، آزمایشات بالینی، دستورالعمل‌های بالینی، خدمات هشدار بالینی (مانند NICE Guidelines).
- استناد سیاست یا خط‌مشی (Policy Citation): استنادی که اسناد خط مشی به یک محصول پژوهشی کرده‌اند. مانند منابعی که در عنوان آنها کلمات دستورالعمل، توصیه یا راهنما وجود دارد (مانند Let’s get Scotland Walking-The National walking Strategy)
- استناد ثبت اختراع (Patent Citation): استنادی که ثبت اختراع‌ها به یک محصول پژوهشی کرده‌اند. مانند Wheelchair hand rim
- استنادهای گروهی ثبت اختراع (Patent Family Citations): چند حق ثبت اختراع که در محتوای فنی مشابه هستند به یک محصول پژوهشی استناد کرده اند.
جدول زیر سنجه های اندازه‌گیری و منابعی هستند که پلامکس برای اندازه گیری “استناد” از آن استفاده می‌کند.
| سنجه (Metric) | منابع (Sources) |
شرح (Descriptiom) |
|
استناد (Citation Indexes) |
Airiti Academic Citation Index |
تعداد آثار Airiti ACI که به یک محصول پژوهشی استناد کرده اند |
| استناد (Citation Indexes) | Chinese Science Citation Database |
تعداد آثار Chinese Citation Database (CSCD) که به یک محصول پژوهشی استناد کرده اند |
| استناد (Citation Indexes) | Crossref |
تعداد آثاری که به یک محصول پژوهشی بر طبق آمار کراس رف استناد کرده‌اند. |
|
استناد (Citation Indexes) |
Pubmed Central | تعداد مقالات PubMed Central که به یک محصول پژوهشی استناد کرده اند |
| استناد (Citation Indexes) | Pubmed Central Europe |
تعداد مقالات PubMed Central Europe که به یک محصول پژوهشی استناد کرده اند. |
| استناد (Citation Indexes) | Repec |
تعداد آثار RePEc که به یک محصول پژوهشی استناد می کنند توسط CiTEc (یکی از خدمات RePEc (محسابه می شود |
| استناد (Citation Indexes) | Scielo |
تعداد مقالات SciELO که به یک محصول پژوهشی استناد داده‌اند. |
|
استناد (Citation Indexes) |
Scopus |
تعداد مقالاتی که به یک محصول پژوهشی بر طبق آمار اسکوپوس استناد کرده اند. |
|
استناد (Citation Indexes) |
Ssrn |
تعداد آثار SSRN که به یک محصول پژوهشی استناد کرده اند |
|
استناد ثبت‌اختراع (Patent Citations) |
Uspto |
تعداد حق ثبت اختراعی که بر طبق داده‌های United States Patent and Trademark Office به یک محصول پژوهشی ارجاع داده اند. |
|
استنادهای گروهی ثبت اختراع (Patent Family Citations) |
EPO, IPO, JPO, USPTO, WIPO |
تعداد گروهی ثبت اختراع که بر طبق داده های EPO, IPO, JPO, USPTO, WIPO به یک محصول پژوهشی ارجاع داده اند. |
| استنادهای بالینی (Clinical Citations) | Dynamed Plus Topics | تعداد محتوای علمی Dynamed Plus Topics که به یک محصول پژوهشی ارجاع داده اند |
| استنادهای بالینی (Clinical Citations) | Pubmed Clinical Guidelines | تعداد راهنماهای بالینی پابمد که به یک محصول پژوهشی ارجاع داده اند. |
| استنادهای بالینی (Clinical Citations) | National Institute For Health And Care Excellence (NICE) – UK
|
تعداد راهنماهای بالینی NICE که به یک محصول پژوهشی ارجاع داده اند. |
| استناد خط مشی (Policy Citations) | Policy Document Source Lists Curated By Plumx | تعداد اسناد خط مشی که به یک محصول پژوهشی ارجاع داده اند |
استفاده (Usage): شاخصی است که نشان می‌دهد کسی درحال خواندن یا استفاده از محصول پژوهشی است. اندازه میزان استفاده از محصول پژوهشی اصلی‌ترین چیزی است که پژوهشگران می‌خواهند بعد از استناد بدانند. این شاخص شامل سنجه هایی از قبیل : کلیک، دانلود، بازدید (چکیده، متن کامل) ، نگه داشتن در کتابخانه و در نمایشهای ویدیویی است.
جدول زیر منابع و معیارهای اندازه‌گیری هستند که پلامکس برای اندازه گیری “استفاده” آن را به کار می‌برد.
|
سنجه (Metric) |
منابع (Sources) |
شرح (Descriptiom) |
| بازدید چکیده (Abstract Views) | Airiti Iread Ebooks, Airiti Library, Bepress, Cabi, Dspace, Ebsco, Eprints, Repec, Scielo, Ssrn | تعداد دفعاتی که چکیده یک محصول پژوهشی دیده شده است |
| کلیک ها (Clicks) | Bit.Ly | تعداد کلیک‌هایی متعلق به یک URL |
| همکاران (Collaborators) | Github | تعداد همکاران متعلق به یک محصول پژوهشی |
| بارگیری (Downloads) | Airiti Iread Ebooks, Airiti Library, Bepress, Dryad, Dspace, Ebsco, Eprints, Figshare, Github, Institutional Repositories, Pure (For Select Customers Only), Repec, Slideshare, Ssrn | تعداد دفعاتی که یک محصول پژوهشی بارگیری شده است |
| بازدید از متن کامل (Full Text Views) | Airiti Iread Ebooks, Cabi, Ebsco, Ojs Journals, Plos, Pubmedcentral (For Plos Articles Only), Scielo | تعداد دفعاتی که متن کامل یک مقاله بازدید شده است. |
| نگاهداشتن (Holdings) | Worldcat | تعداد کتابخانه‌هایی که یک کتاب را دارند. |
| لینک‌های خارجی (Link Outs) | Ebsco | تعداد دفعاتی که از لینک های خارج از ابسکو روی فهرست کتابخانه یا روی لینک‌های پیوندی به متن کامل در ابسکو کلیک شده است. |
| اجرا کردن (Plays) | Vimeo, Youtube, Soundcloud | تعداد دفعاتی که یک فایل صوتی یا تصویری اجرا شده است. |
| بازدید (Views) | Dryad, Figshare, Slideshare | تعداد دفعاتی که یک محصول پژوهشی دیده شده است. |
جذب (Captures): جذب، نشان می‌دهد که فرد می‌خواهد به اثر پژوهشی برگردد. در واقع آخر مسیر جذب، بوک مارک شدن، اضافه کردن به علاقه‌مندی‌ها، خواننده شدن آن مقاله یا تماشاگر شدن آن منبع خواهد بود. جذب‌ها به این علت که آنها می‌توانند یک شاخص ابتدایی و پیشرو برای استنادهای آینده باشند مهم هستند. شامل بوکمارک، کدفورک، ذخیره در کتابخانه‌ها، ذخیره در نمایش دهنده‌ها، علاقه مندی‌ها
جدول زیر سنجه های اندازه گیری و منابعی هستند که پلامکس برای اندازه گیری “جذب” از آن استفاده می‌کند.
|
سنجه (Metric) |
منابع (Sources) |
شرح (Descriptiom) |
| بوکمارک (Bookmarks) | Delicious (Historical Only) | تعداد دفعاتی که یک محصول پژوهشی بوکمارک شده است |
| علاقه‌مندی‌ها (Favorites) | Slideshare, Soundcloud, Youtube | تعداد دفعاتی که یک محصول پژوهشی به عنوان یک علاقه‌مندی نشانه‌گذاری شده است |
| دنبال‌کننده (Followers) | Github | تعداد دفعاتی که یک شخص یا یک محصول پژوهشی دنبال شده است. |
| انشعاب (Forks) | Github | تعداد دفعاتی که یک مخزن نرم افزار توسط شخصی منشعب شده است |
| خوانندگان (Readers) | Citeulike (Historical Only), Goodreads, Mendeley, SSRN |
تعداد افرادی که یک محصول پژوهشی را به کتابخانه یا محل ذخیره خود اضافه کرده‌اند. |
| ذخیره/ ارسال (Exports/Saves) | Ebsco Ssrn, | تعداد دفعاتی که استناد یا چکیده و متن کامل اچ تی ام ال یک محصول پژوهشی ذخیره، ارسال، یا چاپ شده است |
| مشترکان (Subscribers) | Vimeo, Youtube | تعداد افرادی که برای روزآمد کردن یک محصول پژوهشی مشارکت کرده اند. |
| تماشاکنندگان (Watchers) | Github
|
تعداد افرادی که برای روزآمد کردن یک محصول پژوهشی آن را تماشا می‌کنند. |
اشاره(Mentions): تعداد اشاره‌هایی که به محصولات پژوهشی در پست بلاگها، کامنت‌ها، نقدها، لینک‌های ویکی‌پدیا و رسانه‌های خبری و … می‌شود. آنها راه‌هایی هستند که نشان می‌دهند مردم به درستی با آن پژوهش درگیر شدند. به عبارت دیگر اشاره شدن، جایی است که می‌توان شرح هایی از نحوه تعامل مردم با پژوهش‌ها را کشف کرد. پلتفرم پلامکس به طور خودکار موارد اشاره را نمایان می‌کند.
جدول زیر سنجه های اندازه‌گیری و منابعی هستند که پلامکس برای اندازه‌گیری “اشاره” از آن استفاده می‌کند.
|
سنجه (Metric) |
منابع (Sources) |
شرح (Descriptiom) |
| اشاره در وبلاگ (Blog Mentions) | Blog Lists Curated By Plumx | تعداد پست وبلاگ‌هایی که در مورد یک محصول پژوهشی نوشته شده است. |
| نظرات (Comments) | Reddit, Slideshare, Vimeo, Youtube | تعداد نظرهایی که در مورد یک محصول پژوهشی نوشته شده است. |
| تعداد موضوع جلسه مباحثه(Forum Topic Count) | Vimeo | تعداد موضوع‌هایی که در یک جلسه درباره یک محصول پژوهشی بحث می‌کنند. |
| تعداد جیست (Gist Count) | Github | تعداد جیست در یک مخزن کد منبع |
| اشاره‌های خبر (News Mentions) | News Source Lists Curated By Plumx | تعداد مقالات خبری که درباره یک محصول پژوهشی نوشته شده است. |
| اشاره در سایت Q&A (Q&A Site Mentions) | Stack Exchange | تعداد اشاره‌های موجود درباره یک محصول پژوهشی |
| ارجاع‌ها (References) | Wikipedia | تعداد ارجاع‌های یافت شده درباره یک محصول پژوهشی |
| نقدها ( Reviews) | Amazon, Goodreads, Sourceforge | تعداد نقدهای نوشته شده درباره یک محصول پژوهشی |
رسانه اجتماعی (Social Media): سنجه های رسانه‌های اجتماعی شامل توییت‌ها، لایک‌های فیس‌بوک و غیره که به پژوهش‌ها اشاره دارند. این رسانه‌ها می‌توانند به اندازه‌گیری توجه کمک کنند. همچنین می‌تواند یک معیار خوبی برای ارتقاء، بخش خاصی از پژوهش ها باشند. شامل: یک اس، لایک‌ها، اشتراک گذاری‌ها و توییت‌ها.
جدول زیر معیارهای اندازه‌گیری و منابعی هستند که پلامکس برای اندازه گیری “رسانه اجتماعی” از آن استفاده می‌کند.
|
سنجه (Metric) |
منابع (Sources) |
شرح (Descriptiom) |
| پسندها (Likes) | Vimeo, Youtube | تعداد دفعاتی که یک محصول پژوهشی پسند شده است |
| اشتراک، پسندها و کامنت‌ها (Shares, Likes & Comments) | تعداد دفعاتی که یک لینک به اشتراک گذاشته شده مورد پسند قرار گرفته و روی آن نظر گذاشته شده است. | |
| رتبه (Ratings) | Amazon, Goodreads, Sourceforge | میانگین رتبه ای که کاربران به یک محصول پژوهشی داده‌اند. |
| توصیه (Recommendations) | Figshare, Sourceforge | تعداد توصیه هایی که یک محصول پژوهشی دریافت کرده است |
| امتیازات (Scores) | تعداد رای‌های بالا منهای رای‌های پایین در رددیت | |
| توییت‌ها (Tweets) | Twitter Via Gnip | تعداد توییت‌ها و باز توییت هایی که به یک محصول پژوهشی اشاره کرده اند. |
منابع:
https://plumanalytics.com/learn/about-metrics
https://plumanalytics.com/learn/about-artifacts/
https://plumanalytics.com/identifiers-types-research-output/
نمره توجه آلتمتریک: شاخص سنجش و ارزیابی اثرگذاری علمی
در گذشته از میزان استناد به عنوان شاخص سنجش اثرگذاری علمی استفاده می شد، اما امروزه در کنار شاخص استناد، آلتمتریکس یا دگرسنجه ها هم به عنوان یکی دیگر از شاخص های ارزیابی و سنجش اثرگذاری علمی آثار در نظر گرفته شده است.
آلتمتریکس Altemtrics، شاخص‌ها و داده‌های کیفی هستند که مکمل شاخص‌های سنتی و مبتنی بر استناد هستند و می‌توانند با تکمیل تحلیل‌های استنادی به شما کمک کنند تا انواع مختلف تأثیرهای یک اثر را بهتر درک کنید.
آلتمتریکس توجه‌ای که محصولات علمی از منابع غیرسنتی از قبیل رسانه های مجازی، شبکه های اجتماعی علمی، ویکی پدیا، ثبت اختراع ها، نرم افزارهای مدیریت منابع علمی مانند مندلی و غیره گرفته اند گردآوری می‌کند؛ به عبارت دیگر، اشاره ها و بحث هایی که پیرامون هر اثر پژوهشی در منابع غیر سنتی صورت می گیرد گردآوری و به صورت نمره توجه آلتمتریک در وسط دونات شکل رنگانگی نمایش می‌دهد. شما با توجه به این نمره و گزارش صفحه جزئیات آلتمتریک می توانید تاثیری که آن محصول پژوهشی در جهان علمی داشته است درک کنید.
چرا باید از آلتمتریکس استفاده کرد؟
نمره توجه آلتمتریک می تواند به شما کمک کند که میزان حضور در فضای مجازی خود را بفهمید و برای گسترش مثبت آن برنامه ریزی کنید، بتوانید تاثیر بیشتری از آثار خود را نشان دهید و در کنار آن بتوانید شانس دریافت کمک هزینه های پژوهشی خود را افزایش دهید.
شما می توانید از داده های آلتمتریک برای موارد زیر استفاده کنید:
استفاده از صفحه جزئیات آلتمتریک، برای شناسایی دامنه و انتشار گسترده تر پژوهش های خود در فضای وب و به عنوان مدرکیدر روزمه تان قرار دهید این مقوله به شما کمک می کند راحت تر بتوانید کمک هزینه های پژوهشی را دریافت کنید؛
می توانید تاثیرگذاران هسته، رشته خود، همکار و همکاری های جدید را شناسایی کنید؛
می توانید آثار خود را رصد کنید و ببینید چگونه پژوهش شما به وسیله مخاطبان بیشتری مورد استفاده قرار گرفته است؛
شهرت آنلاین خود را مدیریت کنید و فعالانه با نظرات و گفتگوهای مربوط به اثر خود درگیر شوید.
نمره توجه آلتمتریک (Altemtric Attention Score)
اگر روی نمره توجه آلتمتریک دونات شکل کلیک کنید، به صفحه جزئیات “نمره توجه آلتمتریک” منتقل می شوید و می توانید هر یک از اشاره های هر محصول پژوهشی را روی توییتر، بلاگها، فیس بوک و غیره را ببینید و در کنار آن اطلاعات جمعیت شناختی اشاره ها را مشاهده کنید.
هر یک از رنگ‌های آلتمتریک دونات شکل یک منبع متفاوت از نمره توجه را نشان می دهد. این منابع به طور کلی می تواند شامل:
اسناد سیاسی (Public policy documents):
آلتمتریک طیف وسیعی از منابع سیاست عمومی که در سیاست گذاری‌ها و خط مشی‌ها نقش دارند در سطح جهان ردیابی و متن کاوی می‌کند تا منابع پژوهشی منتشر شده در آنها را بیابد.
رسانه های جریان اصلی (Mainstream media)
آلتمتریک بیش از 1300 خبرگزاری در بیش از 100 کشور در سراسر جهان را رصد می‌کند و اشاره هایی که به محصولات پژوهشی در خبرها می شود جمع آوری و در صفحه جزئیات آن محصول ارائه می‌کند.
نرم افزارهای مدیریت منابع آنلاین (Online reference managers)
تعداد کاربران مندلی (Mendeley) که محصول پژوهشی را در کتابخانه خود ذخیره کرده اند در صفحه جزئیات آلتمتریک آن محصول پژوهشی نمایش داده می شود اما برای آن امتیاز در نظر گرفته نمی شود. شما می توانید خلاصه ای از اطلاعات جمعیت شناختی این کاربران در صفحه جزئیات هر محصول پژوهشی مشاهده کنید.
پلت فرم داوری پس از انتشار (Post-publication peer-review platforms )
در منابع داده ای آلتمتریک ارزیابی ها و فرم های داوری تولیدات پژوهشی د وجود دارد. این ارزیابی ها از فرم های داوری های باز پس از انتشار در شبکه های اجتماعی Publons و Pubpeer جمع آوری می شود.
ویکی پدیا (Wikipedia)
آلتمتریک در نسخه انگلیسی ویکی پدیا، استنادهای متن‌ها‌ی پژوهشی منتشر شده را ردیابی می‌کند و نمایش می دهد. با ویرایش محتواهای ویکی پدیا، اشاره ها یا استنادهای جدید نیز به طور خودکار شناسایی و ردیابی می شوند.
برنامه طرح درس باز (Open Syllabus Project)
Open Syllabus Project کتاب های مطرح شده در طرح درس دانشگاه ها را در 140 کشور ارائه می کند. داده های حاصل از Open Syllabus Project در صفحه جزئیات کتاب ها در آلتمتریک نمایش داده می شود تا نشان دهد این عنوان ها در کدام طرح درس مربوط به بیش از 4000 هزار موسسه آموزشی سراسر جهان وجود داشته است.
ثبت اختراع ها (Patents )
پایگاه IFI CLAIMS شامل کلیه ثبت اختراع ها، استنادات ثبت اختراع و غیره است. بنابراین آلتمتریک با استفاده از داده های IFI CLAIMS، منابع موجود در اختراع های ثبت شده در نه دفتر ثبت اختراع بینالمللی را ردیابی می کند.
وبلاگ ها (Blogs)
سیستم آلتمتریک هر روز یک لیست دستی تنظیم شده شامل بیش 9 هزار وبلاگ دانشگاهی و غیر دانشگاهی را بررسی می کند.
استنادها (Citations)
داده های استنادی Dimensions برای ناشران و موسسات در پلت فرم اکسپلورر و روی صفحه جزئیات نمایش داده می شود؛ آن هم فقط برای منابعی که توسط آلتمتریک ردیابی می شود. اطلاعات استنادی وب آو ساینس همچنین در پلت فرم اکسپلورر در دسترس است. کاربران می توانند تعداد کل استنادها و سه تا مقاله که به آن مقاله استناد داده اند را در صفحه جزئیات آلتمتریک ببیند و برای دیدن کل اطلاعات روی آن کلیک کنند.
نکات برجسته یک پژوهش (Research highlights)
در پایگاه Faculty Opinions بیش از 8000 متخصص از سراسر جهان آنچه را که مهم ترین و هیجان انگیزترین بخش یک محصول پژوهشی است را انتخاب کرده و توضیه می کنند. آلتمتریک هم این اطلاعات را برای مقالات که ردیابی می‌کند ارائه می دهد.
رسانه های اجتماعی (Social Media)
آلتمتریک مجموعه ای از شبکه های اجتماعی را برای شناسایی اشاره به محصولات پژوهشی پیگیری می‌کند. همه اینها برای شفافیت کامل روی صفحه جزئیات نمایش داده می دهد. شبکه‌هایی که ردیابی می‌شود شامل: LinkedIn, Google+, Sin Weibo and Pinterest, Twitter, Facebook
چند رسانه ایها و دیگر پلتفرم های آنلاین (Multimedia and other online platforms)
آلتمتریک سایت های چند رسانه ایها و دارای بحث های علمی، شاملYouTube; Reddit; Q&A را رصد می کند و اشاره هایی که به محصولات پژوهشی صورت می گیرد جمع آوری و سپس در صفحه جزئیات آن محصول پژوهشی ارائه می کند.
چگونه نمره آلتمتریک محاسبه می شود؟
شما ممکن است نمره توجه آلتمتریک و دونات شکل آن روی صفحه جزئیات مقاله ناشر، واسپارگاه سازمان ها، صفحه فردی پژوهشگر یا صفحه های ناشران را دیده باشید. برای دیدن صفحه جزئیات مربوط به مقاله خود روی دونات شکل آلتمتریک کلیک کنید تا منابع و اشاره های اصلی که به نمره توجه شما کمک کردند مشاهده کنید. این نمره به گونه ای طراحی شده است که به آسانی بفهمید یک محصول پژوهشی چه مقدار و چه نوع از توجه را دریافت کرده است.
نمره توجه از جمع کردن وزن تقریبی همه توجه هایی که یک محصول پژوهشی دریافت کرده است بدست می آید. این نمره به علت اینکه دسترسی نسبی به هر نوع منبع را نشان می دهد به صورت وزنی در نظر گرفته شده است. نمره به صورت خودکار محاسبه می شود و بر اساس سه عامل اصلی صورت می گیرد :
· شدت میزان (Volume): نمره یک مقاله هنگامی که افراد بیشتری به آن اشاره می کنند افزایش می یابد. فقط یک اشاره از هر شخص برای هر منبع محاسبه می شود. بنابراین اگر شما درباره یک مقاله بیشتر از یکبار توییت زده باشید، آلتمتریک به جز اولی بقیه را نادیده خواهد گرفت.
· منبع (Sources): برای هر اشاره در منابع مختلف نمره هایی با مقدار پایه متفاوتی در نظر گرفته شده است. برای مثال: نمره یک مقاله خبری بیشتر از یک پست بلاگ و یک پست بلاگ بیشتر از یک توییت است.
· نویسندگان (Authors): چندبار نویسنده هر اشاره درباره یک مقاله صحبت می کند و آیا تعصبی خاصی نسبت به مجله، ناشر و مخاطب خاصی دارد. برای مثال: وقتی یک دکتر یک لینک را با دکتر های دیگر به اشتراک می گذارد امتیاز آن خیلی بیشتر از زمانی است که همان لینک توسط یک ااکانت مجله به طور خودکار منتشر می شود.
وزن های پیش فرض هر مولفه به صورت زیر است:
|
News |
8 |
|
Blog |
5 |
|
Policy document (per source) |
3 |
|
Patent |
3 |
|
Wikipedia |
3 |
|
Twitter (tweets and retweets) |
1 |
|
Peer review (Publons, Pubpeer) |
1 |
|
Weibo (not trackable since 2015, but historical data kept) |
1 |
|
Google+ (not trackable since 2019, but historical data kept) |
1 |
|
F1000 |
1 |
|
Syllabi (Open Syllabus) |
1 |
|
LinkedIn (not trackable since 2014, but historical data kept) |
0.5 |
|
Facebook (only a curated list of public Pages) |
0.25 |
|
|
0.25 |
|
Pinterest (not trackable since 2013, but historical data kept) |
0.25 |
|
Q&A (Stack Overflow) |
0.25 |
|
Youtube |
0.25 |
|
Number of Mendeley readers |
0 |
|
Number of Dimensions and Web of Science citations |
0 |
نمره توجه آلتمتریک همیشه باید یک عدد کامل باشد. این مقوله به این معنی است که اشاره هایی که کمتر از عدد یک، نمره دارند گاهی اوقات به عدد یک گرد می شوند. بنابراین اگر محصول پژوهشی یک پست فیس بوک (با وزن 25/0) بگیرد نمره آن یک می شود و اگر سه پست فیس بوک برای همان محصول پژوهشی وجود داشته باشد باز نمره یک است.
یادآوری این نکته مهم است، اگر چه نکته هایی که در بالا ذکر شد برای فهمیدن سیستم وزن دهی شاخص های خوبی هستند، ولی محاسبه نمره آلتمتریک فقط با افزودن ساده اشاره ها امکان پذیر نیست. الگوریتم امتیازدهی آلتمتریک فاکتورهای زیادی را از قبیل بازتوییت یا محاسبات طبقه بندی شده برای انواع متفاوت از منابع خبری را در نظر می‌گیرد.
همچنین توجه به این نکته مهم است که خوانندگان مندلی، شماره استناد در Dimensions و بوکمارک در CiteULike در امتیاز محاسبه نمی شود. این به این دلیل است که آلتمتریک نمی تواند جزئیات کامل کسانی که اشاره یا ارجاع انجام داده اند به شما نشان دهد. سیاست آلتمتریک این است که هر اشاره ای که به منظور نمره حساب می شود باید کاملا شفاف و روی صفحه جزئیات آن قابل رویت باشد.
پژوهشگران باید بدانند این معیار سنجش کیفی یک محقق یا یک پژوهشگر نیست چون توجه ها می تواند مثبت و هم منفی باشد. نمره توجه هنگام مشاهده چندین پژوهش با یکدیگر مفید است و به سرعت سطح فعالیت های آنلاین پیرامون یک پژوهش خاص را مشخص می کند.
هر از گاهی شما متوجه می شوید که نمره توجه التمتریک برای مقاله شما نوسان دارد یا پایین می آید. این زمانی اتفاق می افتد که نویسنده اصلی اشاره ها پست آنها را حذف می‌کند و گاهی هم خود آلتمتریک پست هایی را هرز شناسایی کرده و آنها را از امتیاز دهی خارج می کند یا گاهی اوقات منابع جدیدی در رابطه با آن محصول پژوهشی اضافه می شود بدین ترتیب آلتمتریک الگوریتم امتیازدهی مجدد انجام می دهد.
نمره آلتمتریک خوب چیست؟
با همه این معیارها، شما نیاز دارید نمره توجه آلتمتریک را در داخل محتوا تفسیر کنید. بهتر است زمانی بگذارید و آن نمره را برای پژوهش های خود تفسیر کنید. اشاره های ذکر شده برای نمره توجه آلتمتریک می تواند هم مثبت و هم منفی باشد. بنابراین چیزی به عنوان نمره خوب وجود ندارد. برای مثال، یک مقاله ممکن است به علت پوشش منفی در خبرها یا در اشاره‌هایی در توییتر نمره توجه بالایی را داشته باشد.
نمره آلتمتریک خوب بر اساس مجلات متفاوت است. یک مجله با خوانندگان بیشتر ممکن است مقالات آن نمره آلتمتریک بالایی داشته باشد چون افراد بیشتری آن را می خوانند و به اشتراک می گذارند. بنابراین یک نمره خوب برای یک مقاله در مجله کوچک ممکن است برای مقاله دیگر در مجله معروف دیگر خوب نباشد. برای مثال یک مقاله در مجله نیچر یا ساینس به طور معمول نمره بسیار بالاتری از یک مقاله در یک مجله کوچک خواهد داشت.
بنابراین مهمترین چیزی که شما می توانید انجام دهید خواندن پست هایی است که برای محصول پژوهشی شما نوشته شده است. به عبارت دیگر، نمره یک عکس فوری از توجه ها است، اما داده هایی که در زیر قرار گرفته است چیزی است که واقعا مهم است.
بالاترین نمره توجه آلتمتریک چیست؟
نمره توجه مقالات مداوم در حال تغییر است و مقالات جدیدتر از دیگران سبقت می گیرند و نمره بالاتر کسب می کنند شما می توانید لیست سالانه Altmetric Top 100 در این آدرس مشاهده کنید:
https://www.altmetric.com/top100/home/
تفسیر نمره توجه آلتمتریک در محتوا
در تب Attention Score in contextروی صفحه جزئیات آلتمتریک، شما می توانید ببینید توجه این پژوهش در مقایسه با پژوهش های دیگر در همان دوره زمانی با همان موضوع چگونه است. به عبارت دیگر، نمرات را در برخی از زمینه های مختلف نشان می دهد تا به شما کمک کند که تا بهتر درک کنید آیا سطح توجه مقاله شما نسبت به مقالات مشابه معمول است. برای مثال ، شما می توانید نحوه مقایسه نمره مقاله با سایر مقالات مربوط به همان مجله، یا همان مجله در مدت سه ماه مشابه را ببینید.
آلتمتریک این اعداد را به وسیله مشاهده همه موارد نمایه شده در پایگاه داده آلتمتریک محاسبه می کند، که شما می توانید با استفاده از اکسپلورر مرور کنید. توجه به این نکته مهم است که آلتمتریک مقالاتی را که مورد توجه قرار نگرفته اند در نظر نمی گیرد. بنابراین اگر صفحه نمره بگوید که یک مقاله رتبه 10 از 220 مورد منتشر شده در همان مجله گرفته است. این به آن معناست که 220 مقاله در منبع داده ای که آلتمتریک ردیابی کرده حداقل یک مورد اشاره شده اند نه اینکه مجله در مجموع 220 مقاله منتشر کرده است .
منابع
https://www.altmetric.com/about-our-data/the-donut-and-score/
دگرسنجی یا آلتمتریکس چیست؟
در دنیای علم ستون فقرات علم‌سنجی استنادات به مقالات و تولیدات علمی است که در سال های اخیر انتقادهای زیادی به آن شده و به همین دلیل برای حل آن از روش های مختلفی براساس استناد پیشنهاد شده است.
یکی از موارد جایگزین یا تکمیل کننده تحلیل های استنادی دگرسنجه ها یا آلتمتریکس Altmetrics است. از این روش به غیر از استناد از معیارهای دیگری از قبیل تعداد به اشتراک گذاری برونداد علمی، اشاره به برونداد علمی در فضای مجازی، بحث در وبلاگ های پژوهشی، پوشش رسانه ای، ذخیره سازی در نرم افزارهای مدیریت استناد مثل مندلی، درج در شبکه های اجتماعی و …برای رتبه بندی استفاده می شود.
برای مثال اشاره و بحث درباره اثر علمی موردنظر در منابعی از قبیل News outlets، Facebook، Twitter، Google، publons، Mendeley، YouTube و …
در حال حاضر معروفترین ابزار دگرسنجی سایت www.altmetric.com است. این ابزار هر ساله با ردیابی بیش از دو میلیون برونداد علمی 100 برونداد علمی تاثیرگذار و برتر، 100 ناشر، 100 حوزه پژوهشی، و 100 موسسه علمی را براساس دگرسنجه ها معرفی می کند. این منبع بیشترین توجه را در فضای مجازی به خود جلب کرده اند.
علامت مشخص Altmetric شکل دونات آن است. مشخصه دیگر آلتمتریکس نمره ای است که براساس وزن دهی تعریف شده به طور خودکار به هر برونداد علمی می دهد تا میزان توجه آن را نسبت به بروندادهای دیگر مقایسه کند که این نمره در وسط دونات قرار می گیرد.
هر ساله این ابزار 100 مقاله برتر براساس دگرسنجه ها را گزارش می کند.
https://www.altmetric.com/about-our-data/altmetric-top-100/
یکی از مقالات برتر در این سال مقاله ای است که می تواند ویدئویی از شما تنها از طریق یک عکس ثابت ایجاد کند. در این مقاله از عکس مونالیزا استفاده شد.
درباره اطلاع‌یاری
اطلاع‌یاری محملی است برای آموزش سواد اطلاعاتی و مهارتهای پژوهشگری. هدف و رسالت اطلاع‌یاری تسهیلگری است و مجهز کردن شما به سلاح سواد اطلاعاتی و پژوهشگری است. تلاش می‌شود خدمتی مستمر در راستای کسب اطلاعات باکیفیت و پاسخ به نیازهای اطلاعاتی شما فراهم شود.
شبکه های اجتماعی
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
