کاربرد ربات‌های گفتگو (چت‌بات‌ها) در کتابخانه‌های دانشگاهی

ما در عصر روبات‌ها زندگی می‌کنیم. به لطف پیشرفت‌های موجود در هوش مصنوعی، اکنون می‌توانیم یک فیلم کامل را بدون استخدام یک نفر برای نوشتن فیلمنامه و بدون استخدام بازیگر یا آهنگ‌ساز بسازیم. در واقع، هوش مصنوعی تقریباً در تمام جنبه‌های زندگی، از جمله دانشگاه، راه پیدا کرده است. اگرچه استفاده از هوش مصنوعی در دانشگاه‌ها کاملاً بدون بحث نیست، هوش مصنوعی و خودکارسازی (اتوماسیون) کاربردهای عملی زیادی در کتابخانه‌های دانشگاهی دارد؛ به عبارتی، این ابزارها قابلیت تغییر کتابخانه‌های دانشگاهی را برای بهترشدن دارند. به‌عنوان‌مثال، برای پاسخ به سؤالات کاربران و هدایت آنها به منابع خاص، چت‌بات‌ها می‌توانند کارکنان کتابخانه را قادر سازند تا روی سؤالات دشوارتر تمرکز کنند و کارهایی را انجام دهند که نیاز به هوش واقعی دارند.

موارد استفاده از فناوری ربات‌های گفتگو

پیاده‌سازی ربات‌های گفتگو در کتابخانه دانشگاهی می‌تواند تجربه کاربر را تا حد زیادی افزایش دهد، دسترسی به خدمات کتابخانه‌ها را بهبود بخشد و به کتابداران اجازه دهد تا زمان بیشتری را به پشتیبانی عمیق و سایر فعالیت‌های کتابخانه اختصاص دهند. مری الن بیتس در یکی از پست‌های وبلاگ Springer Nature به این نکته اشاره کرد که دانشجویان و محققان دانشگاهی می‌توانند از ربات‌های گفتگو (چت‌بات‌ها) به طور مؤثرتری استفاده کنند:

هوش مصنوعی مولد به‌ویژه در مرحله اولیه پژوهش مفید است، زمانی که جستجوگر هنوز دامنه و عمق پژوهش‌های موجود در این زمینه را درک نکرده باشد. دستیاران تحقیق مجازی مانند Elicit.com، Scite و Consensus برای بررسی و مرور مقالات آموزش‌دیده‌اند و می‌توانند به جستجوگران کمک کنند تا در متون علمی پیمایش کنند، مقالات مرتبط را شناسایی و ارزیابی کنند، و دیدگاه و خلاصه راجع به مقاله تولید کنند.

کاربردهای دیگر ربات‌های گفتگو در کتابخانه‌های دانشگاهی عبارت‌اند از:

• کمک 24 ساعته: ربات‌های گفتگو  بصورت شبانه‌روزی از دانشجویان و اساتید پشتیبانی  می‌کنند و می‌توانند به سؤالات متداول درباره ساعت های کاری کتابخانه و محل های دسترسی به منابع اطلاعاتی پاسخ دهند. دستیارهای دیجیتال به مراجعان اجازه می دهد تا خارج از ساعات معمول کتابخانه کمک دریافت کنند.
• پیمایش و مرور منابع: ربات‌های گفتگو به مراجعان کتابخانه کمک می‌کنند تا کتاب‌ها، مجلات، پایگاه‌های اطلاعاتی و سایر منابع کتابخانه را در فهرست کتابخانه پیدا کنند. آنها می‌توانند راهنمایی‌های گام‌به‌گام را برای استفاده از نظام‌های جستجوی کتابخانه و یافتن منابع دیجیتال ارائه دهند.
• پشتیبانی پژوهشی: ربات‌های گفتگو می‌توانند به مراجعان کتابخانه کمک تا پایگاه‌های اطلاعاتی مرتبط را شناسایی کنند، استراتژی‌های جستجو را پیشنهاد کنند و پیوندهایی به راهنماها یا دوره‌های آموزشی ارائه دهند. این ویژگی به‌ویژه برای پژوهشگران تازه‌کار یا کسانی که با فهرست کتابخانه آشنایی ندارند مفید خواهد بود.
• اطلاع‌رسانی رویدادها و کارگاه‌ها: ربات‌های گفتگو می‌توانند کاربران را درباره رویدادهای کتابخانه، کارگاه‌ها و سمینارهای آتی آگاه کنند. آنها می‌توانند ثبت‌نام‌ها را انجام دهند، یادآوری ارسال کنند و جزئیات جلسات را ارائه دهند.
• مدیریت حساب در نرم‌افزار کتابخانه: کاربران می‌توانند با ربات‌های گفتگو برای بررسی وضعیت حساب خود، تمدید کتاب‌های امانت گرفته شده، نگهداری مطالب و دریافت تاریخ سررسید یا جریمه‌ها تعامل داشته باشند. این امر مدیریت حساب کاربری را ساده می‌کند و نیاز به حضور فیزیکی را کاهش می‌دهد.
• پشتیبانی فنی: ربات‌های گفتگو می‌توانند برای مسائل فنی رایج مانند دسترسی به منابع الکترونیکی، پیمایش وب‌سایت کتابخانه یا استفاده از تجهیزات کتابخانه، کمک کنند.
• بازخورد و نظرسنجی: گرفتن بازخورد و انجام نظرسنجی از طریق ربات‌های گفتگو می‌تواند به شما در جمع‌آوری بینش‌های ارزشمند در مورد رضایت کاربر و شناسایی زمینه‌های بهبود کمک کند. ربات‌های گفتگو می‌توانند از کاربران بخواهند تجربیات خود را به اشتراک بگذارند و پیشنهاداتی ارائه دهند.
• توصیه‌های شخصی‌سازی‌شده: با تجزیه‌وتحلیل ترجیحات و تعاملات گذشته کاربر، ربات‌های گفتگو می‌توانند کتاب‌ها، مقالات و سایر مطالبی که با علایق و نیازهای آکادمیک کاربر مطابقت دارند توصیه کنند.
• دسترس‌پذیری: ربات‌های گفتگو می‌توانند با ارائه قالب‌های جایگزین برای اطلاعات و کمک به ناوبری و دسترسی به منابع، به شیوه‌ای کاربرپسند، از کاربران دارای معلولیت پشتیبانی کنند.
• تعامل و ارتباط: ربات‌های گفتگو می‌توانند با کاربران تعامل داشته باشند و خدمات و رویدادها را از طریق پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی و وب‌سایت کتابخانه تبلیغ کنند. آنها همچنین می‌توانند فعالیت‌های تعاملی مانند آزمون‌ها یا مسابقاتی را که مشارکت کاربر را تشویق می‌کنند، تسهیل کنند.

ربات‌های گفتگو چگونه کار می‌کنند؟

برای برقراری ارتباط با کاربران، ربات‌های گفتگو از چیزی به نام پردازش زبان طبیعی (NLP) استفاده می‌کنند. به گفته پاتریک رافیل و آیزاک فریتاس از دانشگاه تولین، پردازش زبان طبیعی «استفاده از فناوری رایانه برای کمک به کارهایی است که شامل پردازش، طبقه‌بندی، تجزیه‌وتحلیل یا تفسیر معنای زبان انسان است». پردازش زبان طبیعی در ربات‌های گفتگو دو کارکرد اصلی دارد: درک زبان طبیعی (NLU) داده‌های ورودی را تفسیر می‌کند و تولید زبان طبیعی (NLG) پاسخ‌های زبانی را ایجاد می‌کند.

باتوجه‌به ماهیت محاوره‌ای ربات‌های گفتگو که نشان‌دهنده عادت انسان به برقراری ارتباط است، بسیاری از افراد فناوری‌های پردازش زبان طبیعی را به طور مستقیم قابل‌استفاده می‌دانند.

به گفته محققان دانشگاه کلگری، «محبوبیت فزاینده فناوری پردازش زبان طبیعی همچنین به این معنی است که وقتی کاربران با یک ربات گفتگو در یک محیط دیجیتالی مواجه می‌شوند، احتمالاً با نحوه تعامل با آن آشنا هستند.

نرخ پذیرش ربات‌های گفتگو نسبتاً پایین است. علی‌رغم کاربردهای بالقوه ربات‌های گفتگو توسط کتابخانه‌های دانشگاه، بسیاری از آنها به طور کامل از آنها استفاده نمی‌کنند.

برای مثال، محققان دانشگاه کلگری که در بالا اشاره شد، یک نظرسنجی آنلاین از 106 وب‌سایت کتابخانه دانشگاهی کانادا برای تجزیه‌وتحلیل شیوع و ویژگی‌های ربات‌های گفتگو و خدمات گفتگوی زنده که ارائه می‌دهند، انجام دادند. از بین تمام مؤسساتی که آنها بررسی کردند، آنها دریافتند که تنها دو مؤسسه از ربات‌های گفتگو برای ارائه خدمات مرجع استفاده می‌کنند درحالی‌که 78 مؤسسه خدمات گفتگوی زنده را ارائه می‌دهند. انتظار یک “انفجار” در استفاده از ربات‌های گفتگوی هوش مصنوعی را داشته باشید.

در مقاله‌ای که برای مجله فناوری اطلاعات و کتابخانه‌ها نوشته شده است، محققان برخی از دلایل احتمالی این نرخ پایین پذیرش ربات‌های گفتگو مانند دسترسی، حریم خصوصی، هزینه و توسعه هویت حرفه‌ای را موردبحث قرار دادند. می‌توان انتظار داشت که با ادامه تکامل فناوری، ربات‌های گفتگو توسط مؤسسات بیشتری پذیرفته شوند.

نقش‌های دیگر برای ربات‌های گفتگو

در پست وبلاگ Springer Nature که در بالا ذکر شد، بیتس چند راه را که کتابداران و سایر متخصصان اطلاعات می‌توانند از هوش مصنوعی و ربات‌های گفتگو مولد به‌عنوان دستیاران اداری استفاده کنند بیان کرد:

یک ربات گفتگو می‌تواند اولین پیش‌نویس انواع مختلف محتوا، از جمله مکاتبات تجاری معمول، مواد بازاریابی و شرح شغل را ایجاد کند. ربات‌های گفتگو می‌تواند اشتباهات گرامری یا نحو نامشخص را در گزارش تصحیح کنند. یک ربات گفتگو قادر است ایمیل‌ها را بر اساس اهمیت آنها اولویت‌بندی کند. همچنین می‌تواند قالب‌هایی برای ایمیل‌های استاندارد و برای پاسخ به ایمیل و ارسال ایمیل ارائه دهد. پلتفرم‌های کنفرانس ویدئویی می‌توانند از افزونه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی برای رونویسی و خلاصه‌نویسی بلادرنگ استفاده کنند.

هوش مصنوعی تنها یکی از ابزارهای ضروری فناوری است.

علاوه بر ربات‌های گفتگو، باید پذیرفت که مؤسسات در قرن بیست و یکم به دنبال راه‌های نوآورانه‌ای برای ادغام فناوری در خدمات خود هستند. بسیاری از کتابخانه‌ها مجموعه‌های خود را به‌گونه‌ای گسترش داده‌اند که کتاب‌های دیجیتال، کتاب‌های صوتی، و سایر منابع دیجیتالی را برای پاسخگویی به نیازهای در حال‌ رشد جامعه‌شان شامل شود. تعداد فزاینده‌ای از کتابخانه‌ها نیز پلتفرم‌های خبری دیجیتالی مانند PressReader را ارائه می‌دهند که به ذهن‌های علاقه‌مند برای دسترسی به هزاران روزنامه و مجله از سراسر جهان قدرت می‌دهد. دریابید که چگونه PressReader به کتابخانه‌ها و مؤسسات کمک می‌کند تا نیازهای جوامع خود را بهتر برآورده کنند.

منبع: https://blog.pressreader.com/libraries-institutions/artificial-intelligence-in-academia-chatbot-applications-in-libraries