بهترین راه برای کمک به کاربران در یافتن منابع چیست؟ (توصیه به کتابداران)

در این مقاله به یکی از پرسش‌ها و دیدگاه‌های کتابداران در گروه تخصصی خدمات کتابخانه‌ای در لینکدین خواهم پرداخت. پرسش چه بود “بهترین راه برای کمک به کاربران در یافتن منابع چیست؟ (توصیه به کتابداران) … خوب… حالا میریم به سراغ پاسخ پرسش:

 مجموعه خود را بشناسید

یکی از اولین گام‌ها برای کمک به کاربران در یافتن منابع این است که مجموعه خود را به‌خوبی بشناسید. این بدان معناست که با قالب‌ها، ژانرها، موضوعات و سطوح مختلف منابع خود و همچنین نحوه سازماندهی و فهرست‌بندی آنها آشنا باشید. همچنین باید از مجموعه‌ها، پایگاه‌های اطلاعاتی یا اشتراک‌هایی که کتابخانه شما ارائه می‌دهد و نحوه دسترسی به آنها آگاه باشید. شناخت مجموعه خود به شما کمک می‌کند تا نیازهای کاربران را با مرتبط‌ترین و مناسب‌ترین منابع مطابقت دهید.

نظرهای کتابداران راجع به این بند:

• هیچ راه اشتباهی برای کمک وجود ندارد! اما به نظر من گوش‌دادن به سؤالات دوم و سوم و چهارم کاربر علاوه بر سؤال اول مهم است. برای یافتن پاسخ سؤالات وقت بگذارید. نقاط فرود را در مسیر رسیدن به مقصد، به آنها نشان دهید. در مشاوره‌های تحقیقاتی انفرادی، اغلب می‌بینم که دانش‌آموزان هنوز منابع اولیه در مجموعه کتابخانه را نمی‌دانند. اگر آنها به سراغ شما آمده‌اند، فرصت خوبی است که به آنها کمک کنید تا این مسیر را طی کنند.
• توانایی پرسیدن سؤالات درست از کاربر ضروری است؛ چون گاهی اوقات خودشان نمی‌دانند به چه چیزی نیاز دارند. وقتی از آنچه می‌خواهند مطمئن شدند، باید بدانند که چگونه آن را در مجموعه جستجو کنند و در صورت نبودن آن، بتوانند گزینه‌هایی را که نیازهای کاربر را برآورده می‌کنند، توصیه کند. به‌این‌ترتیب، کتابدار می‌تواند با آموزش نحوه دسترسی به این منابع، «آموزش یک‌به‌یک» را در اختیار کاربر قرار دهد.

از مصاحبه‌های مرجع استفاده کنید

یکی دیگر از مهارت‌های کلیدی برای کمک به مراجعان در یافتن منابع، انجام مصاحبه‌های مرجع است. مصاحبه مرجع مکالمه‌ای بین کتابدار و کاربر است که در آن سؤالاتی بازمی‌پرسید تا نیازهای اطلاعاتی، اهداف و ترجیحات آنها را درک کنید. همچنین باید کلمات، مفاهیم یا اصطلاحات استفاده شده توسط کاربر را روشن کنید و درک آنها را از مطالبی که ارائه می‌کنید تأیید کنید. مصاحبه مرجع به شما کمک می‌کند تا به هر کاربر کمک شخصی و مناسب ارائه دهید و از فرضیات یا سوءتفاهم جلوگیری کنید.

 نظرهای کتابداران راجع به این بند:

• نشان دهید، فقط بگویید! در صورت امکان، منابع واقعی را در صورت موجود بودن در محل به کاربر نشان دهید. یا حداقل صفحه وب را با تصویر و شرح منبع نشان دهید. تجسم منبع مطمئناً می‌تواند به بسیاری از کاربران کمک کند. بالاخره انسان‌ها موجودات بصری هستند.
•  هنر مصاحبه مرجع، ابرقدرت کتابدار است. مکانیزمی برای انواع حل مسئله است. مصاحبه مرجع نیاز به گوش‌دادن دقیق دارد؛ زیرا سؤال همیشه واضح نیست. کارکنان کتابخانه با سؤالات پیگیری می‌کنند تا آنچه را که لازم است روشن کنند، سپس به نیاز پاسخ می‌دهند که همیشه مسیر یافتن اطلاعات را به درخواست‌کننده نشان می‌دهد تا بتواند جستجو را تکرار کند. من خودم را به‌عنوان یک مسیریاب اطلاعاتی می‌بینم که منابع چاپی و آنلاین را جستجو می‌کند و این کار من را جالب می‌کند.

 آموزش مهارت‌های سواد اطلاعاتی

گاهی اوقات، کمک به کاربران برای یافتن منابع شامل آموزش برخی از مهارت‌های سواد اطلاعاتی نیز می‌شود. سواد اطلاعاتی توانایی یافتن، ارزیابی، استفاده و ایجاد اطلاعات به طور مؤثر و اخلاقی است. شما می‌توانید با نشان‌دادن نحوه استفاده از ابزارهای جستجو مانند فهرست‌ها، پایگاه‌داده یا موتورهای جستجو و نحوه اصلاح استراتژی‌های جستجوی خود با استفاده از کلمات کلیدی، فیلترها یا عملگرها، به کاربران کمک کنید تا مهارت‌های سواد اطلاعاتی خود را توسعه دهند. همچنین می‌توانید به آنها کمک کنید تا کیفیت، اعتبار و ارتباط منابعی را که پیدا کرده‌اند و نحوه استناد صحیح آنها را ارزیابی کنند.

نظرهای کتابداران راجع به این بند:

• بر اساس تجربه من وقتی مراجعان برای یافتن منابع به دنبال کمک هستند، ما به‌عنوان کتابدار سواد اطلاعاتی باید از آنها در مورد موضوعشان بپرسیم و با سطح تخصص آنها در تحقیق آشنا شویم. براین‌اساس، من مشاوره تحقیقاتی یک‌به‌یک را برای کمک به کاربران برای یافتن منابع با استفاده از استراتژی‌ها و تکنیک‌های مختلف جستجو ارائه می‌دهم.
• آموزش سواد اطلاعاتی یکی از وظایف اصلی من در یک کتابخانه دانشگاهی در یک دانشگاه است که به آموزش مطالعات قومیتی می‌پردازد. برای دانشجویانی که ممکن است از رفتن به کتابخانه احساس خوبی داشته باشند، اینجاست مهارت‌های حرفه‌ای و عشق کتابداران را با راهنمایی دانشجویان برای یافتن، تفسیر و استفاده از منابعی که ممکن است در معرض آنها نباشند، نشان می‌دهم.
•  استراتژی‌های جستجوی مختلف را ساده و آسان کنید، بسیاری از اوقات به دلیل ساختاری بودن آن، دنبال‌کردن مراحل برای آنها گیج‌کننده و/یا پیچیده است. به‌عنوان یک متخصص اطلاعات، ما باید یک فرایند پیچیده را پویا و ساده کنیم.

ابزارهای کشف را ترویج کنید

راه دیگر برای کمک به مراجعه‌کنندگان در یافتن منابع، ترویج ابزارهای کشفی است که کتابخانه شما ارائه می‌دهد. ابزارهای کشف، پلتفرم‌ها یا نظام‌هایی هستند که به کاربران اجازه می‌دهند با استفاده از یک رابط واحد، در منابع و قالب‌های متعدد منابع، مانند کتاب‌ها، مقاله‌ها، ویدئوها یا تصاویر جستجو کنند. برخی از نمونه‌های ابزارهای کشف WorldCat، EBSCO Discovery Service یا Google Scholar هستند. ابزارهای کشف می‌توانند به مشتریان کمک کنند تا منابع جدید و متنوعی را که ممکن است پیدا نکنند، کشف کنند و در وقت و تلاش آنها صرفه‌جویی کنند.

نظرهای کتابداران راجع به این بند:

• ابزارهای کشف در کتابخانه‌ها دنیایی پویا برای کتابداران هستند. دنیایی که در آن کتابداران هنوز می‌توانند بافت را شکل دهند. همان‌طور که می‌دانیم، ابزارهای کشف آنچه را که می‌توان به آن دسترسی داشت گسترش می‌دهند.
• برای اینکه کتابداران حرفه‌ای کنترل محل کار خود را در دست بگیرند، باید بر ابزارهای ساده و قدرتمندی تکیه کنند که ارائه اطلاعات موردنظر کاربران را آسان‌تر می‌کند. ما به‌عنوان یک ارائه‌دهنده اطلاعات شناخته می‌شویم و معتقدم با انتخاب صحیح ابزارها، بدون شک کاربران ما راضی خواهند بود.